|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آل احمد āl-e ahmad، شمس (تیر ۱۳۰۸- آذر ۱۳۸۹/ ژوئیۀ ۱۹۲۹- دسامبر ۲۰۱۰)، ادیب، نویسنده، مصحح و پژوهشگر ادبی. [ویرایش] ۱ - زیست نامه اجمالیشمس، برادر کوچک‌تر جلال آل احمد، در محلۀ پاچنار تهران در خانواده‌ای مذهبی زاده شد، آموزه‌های ابتدایی را نزد پدرش، سید احمد طالقانی، فراگرفت [۱]
«پیدا و پنهان زندگی شمس آل احمد از زبان همسرش»، نیک‌صـالحی (بش )؛
، تحصیلات دورۀ ابتدایی را در مدارس ثریا و مولوی، و دورۀ متوسطه را در دبیرستانهای مروی و دارالفنون گذراند [۲]
دانـایی، محمدحسین، «مردی کـه قصد مرگ نداشت»، اعتماد، تهران، ۱۳۹۱ ش، ص۴۳۸؛
[ویرایش] ۲ - تحصیلات و تدریس شمس آل احمداو مدرک فوق لیسانس فلسفه و علوم تربیتی را از دانش‌سرای عالی تهران اخذ کرد و سالها در آموزش‌و پرورش در دبیرستانهای قزوین و سپس تهران به تدریس منطق و فلسفه و ادبیات اشتغال داشت [۳]
«زندگی‌نامۀ شمس آل احمد (۱۳۰۸- ۱۳۸۹)»، همشهری آنلاین (بش ).
و هم‌زمان به‌واسطۀ دوره‌ای که در آلمان دیده بود، در دانش‌سرای عالی، عکاسی هم تدریس می‌کرد [۴]
«پیدا و پنهان زندگی شمس آل احمد از زبان همسرش»، نیک‌صـالحی (بش)؛.
گفته می‌شود بیشتر عکسهای مربوط به تک‌نگاریهای برادرش، جلال، کار او بوده است [۵]
دانـایی، محمدحسین، «مردی کـه قصد مرگ نداشت»، اعتماد، تهران، ۱۳۹۱ ش، ص۴۴۴؛
[ویرایش] ۳ - همکاری با پرویز خانلریاو در بنیاد فرهنگ ایران با پرویز ناتل خانلری همکاری داشت و در آنجا، به تصحیح متون کهن می‌پرداخت [۶]
دانـایی، محمدحسین، «مردی کـه قصد مرگ نداشت»، اعتماد، تهران، ۱۳۹۱ ش، ص۵۲۷؛
[۷]
«پیدا و پنهان زندگی شمس آل احمد از زبان همسرش»، نیک‌صـالحی (بش )؛
[ویرایش] ۴ - بازگشت به وطنشمس در ۱۳۵۶ ش، پس از مدتی دوری از کشور، به ایران بازگشت و مؤسسۀ انتشاراتی رواق را که فعالیت آن متوقف شده بود، دوباره راه‌اندازی کرد و به کار نشر پرداخت. برخی از آثار جلال آل احمد و همسرش،سیمین دانشور، را این انتشارات به بازار کتاب عرضه کرد [۸]
دانـایی، محمدحسین، «مردی کـه قصد مرگ نداشت»، اعتماد، تهران، ۱۳۹۱ ش، ص۴۴۴؛
[۹]
دانـایی، محمدحسین، «مردی کـه قصد مرگ نداشت»، اعتماد، تهران، ۱۳۹۱ ش، ص۸۹۵-۸۹۷؛
[ویرایش] ۵ - فعالیت های سیاسینخستین تجربۀ سیاسی شمس مربوط به عضویت وی در حزب تودۀ ایران است. وی در ۱۳۲۴ ش، در ۱۶سالگی، عضو سازمان جوانان حزب توده شد، ولی در ۱۳۲۶ ش به‌همراه برادرش، جلال، از این حزب کناره‌گیری کرد [۱۰]
دانـایی، محمدحسین، «مردی کـه قصد مرگ نداشت»، اعتماد، تهران، ۱۳۹۱ ش، ص۴۲۳؛
[۱۱]
دانـایی، محمدحسین، «مردی کـه قصد مرگ نداشت»، اعتماد، تهران، ۱۳۹۱ ش، ص۴۵۹؛
. شمس در طول زندگی‌اش بیش از آنکه فعالی سیاسی باشد، فعالی فرهنگی بوده، و ارتباط وی با حزب زحمت‌کشان، جبهۀ ملی و نیروی سوم تحت تأثیر برادرش بوده است [۱۲]
دانـایی، محمدحسین، «مردی کـه قصد مرگ نداشت»، اعتماد، تهران، ۱۳۹۱ ش، ص۴۹۷-۴۹۹؛
[ویرایش] ۶ - فعالیت های فرهنگیشمس با نشریاتی چون نگین به مدیریت محمود عنایت، آرش به سردبیری اسلام کاظمیه، هنر و مردم به سردبیری سیمین دانشور، و جنبش به مدیریت اصغر حاج‌سید‌جوادی همکاری داشت؛ زمانی هم در مجلۀ بامشاد به مدیریت اسماعیل پوروالی صفحات معرفی کتاب را می‌نوشت؛ بعد از انقلاب نیز مدتی سردبیری روزنامه‌های کیهان و اطلاعات را بر عهده داشت [۱۳]
دانـایی، محمدحسین، «مردی کـه قصد مرگ نداشت»، اعتماد، تهران، ۱۳۹۱ ش، ص۱۶
همچنین چند ماه در هیئت نظارت صدا و سیما، و سپس در ستاد انقلاب فرهنگی در کنار افرادی مانند محمد‌مهدی ربانی املشی،محمد‌جواد باهنر، حسن حبیبی و عبدالکریم سروش حضور داشت. [۱۴]
دانـایی، محمدحسین،، ناگفته‌هایی از زندگی و زمانۀ جلال و شمس آل احمد، دو برادر، به کوشش محمدرضا کایینی، تهران، ۱۳۹۲ ش؛ص۵۰۷.
[ویرایش] ۷ - قلم شیوا و روان شمس آل احمدشمس قلمی روان و ذهنی نقاد داشت و نوشته‌هایش خواندنی بود؛ حتى نوع گفت‌و‌گو و محاورۀ او را جذاب دانسته‌اند. از شاخص‌ترین آثار او می‌توان به تصحیح طوطی‌نامه (جواهر الاسمار)، تألیف عماد بن محمد ثغری اشاره کرد. این اثر افزون‌بر داشتن ارزش ادبی، حاوی اطلاعاتی دربارۀ فرهنگ، آداب و رسوم، مشاغل و هنرهای سدۀ ۸ ق/ ۱۴ م است. ضمناً این اثر را می‌توان الگویی موفق از پژوهش و تصحیح آثار خطی گذشتگان به شمار آورد. [ویرایش] ۸ - آثار علمیشمس دو مجموعه داستان به نامهای گاهواره و عقیقه دارد که از آثار ادبی او به شمار می‌رود. اثر دیگر وی از چشم برادر متنی پژوهشی دربارۀ زندگی و مرگ جلال آل احمد است. سیر و سلوک که درواقع، شرح سفر او به آلمان و اسپانیا ست، از دیگر آثار اوست [۱۵]
«زندگی‌نامۀ شمس آل احمد (۱۳۰۸- ۱۳۸۹)»، همشهری آنلاین (بش )؛
[۱۶]
دانـایی، محمدحسین، «مردی کـه قصد مرگ نداشت»، اعتماد، تهران، ۱۳۹۱ ش، ص۱۶
[ویرایش] ۹ - ازدواج های شمس آل احمدشمس آل احمد دو بار ازدواج کرد. ازدواج اول او با مهوش امیر‌شاهی بود که پس از مدتی به جدایی انجامید. ثمرۀ این ازدواج دختری به نام کتایون است. ازدواج دوم وی با فرشته (سودابه) اسماعیلی بود که حاصل آن دختری به نام آهو و ۳ پسر به نامهای احمد، جلال و محمود است [۱۷]
دانـایی، محمدحسین،ناگفته‌هایی از زندگی و زمانۀ جلال و شمس آل احمد، دو برادر، به کوشش محمدرضا کایینی، تهران، ۱۳۹۲ ش،ص۴۵۶-۴۶۲
[ویرایش] ۱۰ - وفات شمس آل احمدشمس از ۱۳۷۶ ش دچار بیماری مغزی شد و بخشی از توانایی‌اش را از دست داد و سرانجام، در شامگاه یکشنبه ۱۴ آذر ۱۳۸۹ در بیمارستان باهنر تهران درگذشت [۱۸]
«زندگی‌نامۀ شمس آل احمد (۱۳۰۸- ۱۳۸۹)»، همشهری آنلاین (بش ).
[ویرایش] ۱۱ - پانویس
[ویرایش] ۱۲ - منبعحسامی،سارا، دانشنامه تهران بزرگ، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «شمس آل احمد»، صفحه۴۴۳. رده‌های این صفحه : اهالی تهران | خاک‌سپاری‌ها در قطعه هنرمندان بهشت زهرا | درگذشتگان 1389 | زادگان 1308 | مصححان اهل ایران | نویسندگان مرد اهل ایران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
