|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[ویرایش] ۱ - زندگینامه سیاسینام و نام خانوادگی او در شناسنامه «جلال‌الدین سادات آل احمد» است. جلال در محله پاچنار تهران زاده شد. تحصیلاتش در دورۀ شبانۀ دبیرستان دارالفنون بود. در همین سالها، با آثار احمد کسروی و محمد مسعود آشنا شد. [۱]
آل‌احمد، جلال، یک چاه و دو چاله،ص۴۸،تهران، ۱۳۵۶ ش.
در ۱۳۲۲ ش، دورۀ دبیرستان را به پایان برد و سپس، در گروه ادبیات دانش‌سرای عالی مشغول تحصیل شد. در همین دوران، با چند تن از یاران خویش،انجمن اصلاح را بنیاد نهاد. در ۱۳۲۳ ش، به حزب توده پیوست و یکی از فعالان مطبوعاتی آن شد و در نشریات این حزب مقاله نوشت و مدتی مدیر داخلی ماهنامه مردم بود. در ۱۳۲۵ ش، دورۀ دانش‌سرای عالی را به پایان برد و سپس در مدارس تهران معلم شد. در تیرماه ۱۳۲۶، به عضویت کمیته ایالتی تهرانِ حزب توده درآمد و در ۱۳ دی‌ماه همان سال، به‌عنوان اعتراض به عدم استقلال رهبری این حزب و فقدان دموکراسی در آن، همراه با گروهی به رهبری خلیل ملکی، از آن انشعاب کرد. [۲]
ایران ما،ص۱، ۴،تهران، ۱۵/ ۱۰/ ۱۳۲۶ ش، س ۵، شم ۹۱۴.
پس از آن دوران، به نگارش داستانهای کوتاه و مقالات انتقادی پرداخت و در ۱۳۲۸ ش، با سیمین دانشور ازدواج کرد.آل احمد در دوران جنبش ملی‌شدن صنعت نفت(۱۳۲۹- ۱۳۳۲ ش)، بار دیگر به فعالیت سیاسی پرداخت. در ۱۳۲۹ ش، در تأسیس حزب زحمت‌کشان مردم ایران، به رهبری مظفر بقایی و خلیل ملکی، شرکت جست و مدیریت روزنامه شاهد، ارگان این حزب، را بر عهده گرفت. در ۱۳۳۱ ش، در تأسیس نیروی سوم، به رهبری خلیل ملکی، و انتشار مجله علم و زندگی، ارگان این سازمان، همکاری کرد. در اردیبهشت ۱۳۳۲، از نیروی سوم نیز کناره گرفت. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، توسط دادستان حکومت نظامی احضار، و پس از یک روز بازداشت آزاد شد. [۳]
آل‌احمد، جلال، در خدمت و خیانت روشن‌فکران،ص۳۹۵،تهران، ۱۳۵۷ ش.
وی پس از آزادی، فعالیت سیاسی چندانی نداشت؛ گهگاه، مقالاتی سیـاسی ـ اجتماعی، چه در مجلات و چه به‌صورت مستقل می‌نگاشت و در راه‌اندازی و ادارۀ مجلۀ علم و زندگی و نیز نبرد زندگی در سالهای ۱۳۳۶- ۱۳۳۹ ش همکاری داشت. [۴]
آل‌احمد، جلال، در خدمت و خیانت روشن‌فکران،ص۳۴۸،تهران، ۱۳۵۷ ش.
[ویرایش] ۲ - ثبت مشاهدات و شرح سفرجلال مدتی به گردش در گوشه‌و‌کنار کشور پرداخت و مشاهدات خود را در دفاتری زیر عنوان اورازان،تات‌نشینهای بلوک زهرا و جزیرۀ خارک،درّ یتیم خلیج‌فارس به نگارش درآورد. سپس چندی در مراکز دانشگاهی به تدریس ادبیات پرداخت. او در این دوره، سفرهایی به اروپا،مکه، شوروی سابق و ایالات متحده داشت. آل احمد شرح این سفرها را نگاشته، که از آن جمله شرح سفر حج او زیر عنوان خسی در میقات چندین بار چاپ شده است. او در ۱۳۴۷ ش، در تأسیس کانون نویسندگان ایران شرکت کرد. [ویرایش] ۳ - سال و محل دفنآل احمد در ۱۸ شهریور ۱۳۴۸، در اَسالِمِ گیلان درگذشت. [ویرایش] ۴ - آثـاراز آثار او که تاکنون منتشر شده اینها ست: ۴.۱ - داستـانهـا، سفرنـامه‌هـا و مقـالاتدید و بازدید، ۱۳۲۴ ش؛از رنجی که می‌بریم، ۱۳۲۶ ش؛ سه‌تار، ۱۳۲۷ ش؛زن زیادی، ۱۳۳۱ ش؛ اورازان، ۱۳۳۳ ش؛هفت‌مقاله، ۱۳۳۳ ش؛ تات‌نشینهای بلوک زهرا، ۱۳۳۷ ش؛ سرگذشت کندوها، ۱۳۳۷ ش؛مدیر مدرسه، ۱۳۳۷ ش؛ جزیرۀ خارک، درّ یتیم خلیج‌فارس، ۱۳۳۹ ش؛ نون و القلم، ۱۳۴۰ ش؛ سه مقاله دیگر، ۱۳۴۱ ش؛ارزیابی شتاب‌زده، ۱۳۴۴ ش؛ خسی در میقات، ۱۳۴۵ ش؛ پنج داستان، ۱۳۵۰ ش؛یک چاه و دو چال ه، ۱۳۵۶ ش؛ در خدمت و خیانت روشن‌فکران، ۱۳۵۷ ش؛سنگی بر گوری، ۱۳۶۰ ش؛ولایت عزرائیل، ۱۳۶۳ ش. ۴.۲ - ترجمههاعزاداریهای نامشروع (از محسن امین)، ۱۳۲۲ ش؛ قمارباز (از فئودور داستایوسکی)، ۱۳۲۷ ش؛بیگانه(از آلبرکامو) با همکاری علی‌اصغر خبره‌زاده، ۱۳۲۸ ش؛ سوء‌تفاهم(از همو)، ۱۳۲۹ ش؛ دستهای آلوده (از ژان پل سارتر)، ۱۳۳۱ ش؛ بازگشت از شوروی (از آندره ژید)، ۱۳۳۱ ش؛ مائده‌های زمینی (از همو) با همکاری پرویز داریوش، ۱۳۳۴ ش؛ کرگدن(از اوژن یونسکو) با همکاری محمود هومن، ۱۳۴۶ ش؛ تشنگی و گشنگی (از همو) با همکاری منوچهر هزارخانی، ۱۳۵۱ ش. ۴.۳ - تلخیص و بازنویسیآل احمد همچنین تلخیص و بازنویسی داستان کهن چهل طوطی را با همکاری سیمین دانشور (۱۳۵۱ ش)، به انجام رسانده است. ۴.۴ - مشهورترین کتباز میان آثار وی، دو کتاب بیش از همه شهرت یافت: غرب‌زدگی و در خدمت و خیانت روشن‌فکران. در کتاب نخست، جلال دربارۀ علل پس‌ماندگی شرقیان و دلیلهای توجه مردم ایران به غرب، نظریات گوناگونی مطرح کرده، و نسبت به خطر نفوذ فرهنگ غرب در جامعه ایرانی هشدار داده است. نیز در کتاب در خدمت و خیانت روشن‌فکران، نظریاتی دربارۀ روشن‌فکران و دیدگاههای آنان و خصایص و برخی از روشهای اندیشه و عمل ایشان را عرضه کرده است. ۴.۵ - آمیختن داستان‌نویسی و نقد اجتماعیدر دو کتاب دیگر او، مدیر مدرسه و نفرین زمین، داستان‌نویسی و نقد اجتماعی در هم آمیخته است. در کتاب نفرین زمین، قصد اصلی آل احمد نقد و بررسی مسائلی نظیر اصلاحات ارضی،فروش املاک،تعاون روستایی، مکانیزه‌شدن زمینهای کشاورزی و آبیاری سنتی، و وابستگی اقتصادی روستاییان به کمپانیهای خارجی است. ۴.۶ - داستان های تمثیلیسرگذشت کندوها و نون و القلم نیز دو داستان تمثیلی‌اند که اولی مسئلۀ ملی‌شدن نفت و سرنوشت آن را بازمی‌گوید و دومی در زیر پوشش داستانی تاریخی، اوضاع و احوال جاری ایران را تصویر می‌کند. ۴.۷ - مردم شناسیآل احمد افزون بر داستان‌نویسی، در زمینه‌های مردم‌شناسی نیز آثاری دارد که حاصل سفرها و مشاهدات عینی او در نقاط مختلف ایران است. او در دریافت مسائل و مشکلات روستاها و زندگانی روستاییان، و نیز طرح مسائل مردم‌شناسی و بیان سنتها و فرهنگ عامۀ مناطقی که بدانها سفر کرده، تیزبینی قابل توجهی از خود نشان داده است. این دقت نظر در نوشته‌های سیاسی و اجتماعی او نیز دیده می‌شود، ولی در این‌گونه آثار، غالباً حالات روحی و واکنشهای عاطفی بر داوریهای او سایه می‌افکند و انسجام و نظم منطقی نوشته‌هایش را متزلزل می‌کند. [ویرایش] ۵ - هنر برجستههنر برجستۀ آل‌احمد داستان‌نویسی او ست که در این زمینه، سبک و شیوه‌ای خاص دارد. زبان محاوره را بسیار خوب و به‌جا به کار می‌گیرد؛ تصویرها و شخصیت‌پردازیهایش روشن و دقیق است و در گنجاندن نکات اجتماعی و سیاسی در ضمن داستان توانایی تمام دارد. [ویرایش] ۶ - پانویس
[ویرایش] ۷ - منبع•مولوی (تل:دبا)، محمدعلی،مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ،برگرفته از مقاله «آل احمد، جلال» ص۴۴۴. رده‌های این صفحه : نظریه‌پردازان سیاسی اجتماعی تهران | نویسندگان تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
