|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[ویرایش] ۱ - موقعیت جغرافیاییاین روستا که مرکز دهستان لواسان کوچک به شمار می‌رود، در ˚۵۱ و ´۴۱ طول شرقی، و˚۳۵ و ´۵۱ عرض شمالی، و در ارتفاع ۰۷۹‘۲متری از سطح دریا، در فاصلۀ ۵کیلومتری شمال شرقی محلۀ ناران لواسان، دو کیلومتری شمال شرقی روستای هنزک، یک‌کیلومتری شمال روستای سینک، و در فاصلۀ ۷۰۰‘۱متری شمال شرقی روستای انباج واقع است. [ویرایش] ۲ - کوه‌های روستاشرق روستای افجه را کوه‌های چهارچشمه، تخت‌چالی، وَلِشَک، و پَنِه‌دره (پونه‌دره)، و شمال آن را کوه‌های اَفجه‌بَشم، ریزان، آتش‌کوه، و قسمت غرب آن را کوه‌های گوگرانه و گوخُسون در بر گرفته است. [ویرایش] ۳ - رودخانه‌های روستادر شمال شرقی روستای افجه، رودخانه‌ای جریان دارد که پس از رسیدن به این روستا به سمت جنوب غربی منحرف می‌شود و پس از گذر از شرق روستاهای سینک و هنزک، به منطقۀ باغ‌دره می‌رسد، سپس از شرق محلۀ ناران لواسان می‌گذرد، و به دریاچۀ سد لتیان می‌ریزد. این رودخانه را اهالی روستا رودخانۀ افجه یا ملبدو می‌نامند، اما در ادامۀ مسیر، اهالی هر روستایی رودخانه را به‌نام روستای خود می‌خوانند. طول این رودخانه از سرچشمه‌های اولیه تا سد لتیان، حدود ۳۵ کمـ است. [ویرایش] ۴ - شغل مردماز گذشته‌های دور مردم روستای افجه با بهره‌گیری از آب این رودخانه، به کشاورزی و دامداری اشتغال داشته‌اند. امروزه، هرچند کشاورزی در افجه رونق ندارد، اما باغداری و پرورش درختان میوه‌هایی نظیر گیلاس، آلبالو، گردو، سیب و به‌خصوص سیب شمیرانی، بیش از گذشته رواج دارد. جوان‌های این روستا مانند جوان‌های دیگر روستاهای منطقه به شهرهای اطراف به‌ویژه تهران مهاجرت کرده، و به مشاغل دولتی و خدماتی روی آورده‌اند. [ویرایش] ۵ - وضعیت سکونتدر حال حاضر (۱۳۹۰ ش)، روستای افجه در تابستان حدود ۶۰۰، و در زمستان نزدیک به ۳۰۰ خانوار جمعیت دارد. اهالی این روستا به تناسب شمار جمعیت دارای نام خانوادگی لاری، علینقیان، شیراسب، میرشریف، قوامی، علایینی، غنی، افجه‌ای عین‌علی، افجه‌بشم، آوکی، مرندی و اسماعیلی‌اند و تمامی آنها از مردمان بومی محل به شمار می‌روند. این روستا دارای دبستان، مدرسۀ راهنمایی، دهیاری، بهداری و شورای حل اختلاف است. [ویرایش] ۶ - در دوره پهلویروستای افجه در دورۀ پهلوی اول، دارای چنان اهمیتی بود که به هنگام تأسیس بخش لواسانات برای اولین‌بار در منطقه، تشکیلات اداری بخشداری در آن دایر شد و در ۱۳۴۲ ش، شعبۀ بانک صادرات در آن گشایش یافت. [ویرایش] ۷ - شهدا روستامردم روستای افجه در جریان جنگ تحمیلی ۱۷ شهید، ۴۰ جانباز و یک آزاده تقدیم میهن کردند. [ویرایش] ۸ - منابع تامین آب روستاآب آشامیدنی اهالی این روستا از چشمۀ دنبال باغ، و آب مورد نیاز کشاورزی آنان از رودخانۀ افجه تأمین می‌شود. [ویرایش] ۹ - بناهای تاریخی و فرهنگی روستاروستای افجه از روستاهای تاریخی منطقۀ لواسان و رودبار قصران به شمار می‌رود. در تمامی نقاط این روستا به‌خصوص در نقاطی که بنابر ضرورت، اقدام به گودبرداری یا حفر زمین می‌نمایند، قطعات بقایای فرهنگی ازجمله آجر، قطعات ساروج، خاکستر، تنور و اجاق، پی‌بنا و به‌خصوص تکه‌های سفال دوره‌های مختلف تاریخی و اسلامی ازجمله سفال‌های دوران سلجوقی تا صفویه و سنگ قبرهای متعلق به سده‌های ۹ و ۱۰ ق یافت می‌شود. نمونه‌ای از این سنگ‌قبرها بر بدنۀ مسجد کنار رودخانه نصب شده است. هرچند مرکز اصلی پخش و پراکنده‌شدن بقایای یادشده مشخص نیست، به‌نظر می‌رسد تمامی محدودۀ بافت تاریخی روستا در طی سده‌های متمادی، مسکونی، و دارای استقرار جمعیت دائم بوده است. از بافت تاریخی ـ فرهنگی روستای افجه وضعیت یکپارچه و منسجمی باقی نمانده است، ازاین‌رو، نمی‌توان از کیفیت اولیۀ آن اطلاع دقیقی یافت. در وضعیت فعلی، بقایای چند خانۀ تاریخی در محلات چراغان، شیراسب و بِدو وجود دارد که متأسفانه، بخش عمدۀ آنها رو به ویرانی است. [ویرایش] ۱۰ - محله‌های روستادر محدودۀ مرکزی روستای افجه، از گذشته‌های دور ۶ محله به نام‌های چراغان، سادات، و پایین در جنوب، بالا و بِدو در شمال، و شیرازی یا شیراسب در مرکز واقع شده‌اند، اما در دهه‌های پس از انقلاب اسلامی با گسترش خانه‌سازی، محدودۀ روستا فراتر از محلات یادشده گسترش یافته است. روستای افجه ۶ مسجد دارد که یکی از آنها بسیار وسیع و بزرگ است، اما بقیۀ آنها حکم مساجد محله‌ها را دارند. [ویرایش] ۱۱ - ویژگی‌های روستانزدیک بودن روستای افجه به تهران، آب فراوان، هوای بسیار مطبوع و خنک و فراوانی محصولات باغی و دامی ازجمله عوامل توسعه و گسترش روزافزون روستای افجه به شمار می‌روند. در عهد قاجار، این روستا آبادترین منطقۀ لواسانات بود، [۱]
معصوم‌علیشاه، محمدمعصوم، طرائق الحقایق، به‌کوشش محمدجعفر محجوب، ج۳، ص۶۳۶و ۶۳۸، تهران، ۱۳۴۵ ش.
و از تفرجگاه‌های ناصرالدین شاه بـه شمار مـی‌رفت. [۲]
وقایع اتفاقیه، چ تصویری، ج۲، ص۱۲۰۱، تهران، ۱۳۷۳ ش، شم ۱۸۷.
[۳]
اعتمادالسلطنه، محمدحسن، مرآة البلدان، به‌کوشش عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث، ج۲، ص۱۲۶۲-۱۲۲۷و ۱۲۵۴ تهران، ۱۳۶۸ ش.
در آن زمان، راه تهران به مازندران از این روستا می‌گذشت و ازاین‌رو، در دورۀ قاجاریه کارهایی در زمینۀ راه‌سازی، پل‌سازی، احداث بناها و عمارات در آن صورت گرفت. [۴]
اعتمادالسلطنه، محمدحسن، مرآة البلدان، به‌کوشش عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث، ج۲، ص۱۱۹۰و ج۴، ص۱۸۹۵، تهران، ۱۳۶۸ ش.
[۵]
اعتمادالسلطنه، محمدحسن، المآثر و الآثار (چهل سال تاریخ ایران)، به‌کوشش ایرج افشار، ج۱، ۹۴و ۱۱۵، تهران، ۱۳۶۳ ش.
[۶]
بامداد، مهدی، شرح حال رجال ایران، ج۳، ص۳۵۶، تهران، ۱۳۴۷ ش.
[ویرایش] ۱۲ - آثار تاریخی، فرهنگی و جاذبه‌های روستامهمترین آثار تاریخی ـ فرهنگی و جاذبه‌های طبیعی روستای افجه عبارت‌اند از:
[ویرایش] ۱۳ - افراد سیاسی روستادر دورۀ قاجاریه، شخصیت‌های دینی و سیاسی چندی از این آبادی برخاسته‌اند که سید جمال‌الدین افجه‌ای از روحانیان برجستۀ مشروطه‌خواه، [۷]
ملک‌زاده، مهدی، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، ج۲، ص۲۷۱، تهران، ۱۳۶۶ ش.
سیدمیرزا افجه‌ای، هادی افجه‌ای، محمدرضا افجه‌ای و حیران افجه‌ای از آن‌جمله‌اند. [۸]
«افجه»، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (بش ).
[ویرایش] ۱۴ - پانویس
[ویرایش] ۱۵ - منبع• موسوی‌زاده و پازوکی طرودی، حسن و ناصر، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «افجه»، ص۱۵۸. رده‌های این صفحه : روستاهای تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
