لویزان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لویزان lavīzān ، سابقاً روستایی از توابع
شمیران، و امروزه محله‌ای در شمال شرقی تهران، واقع در محدودۀ منطقۀ ۴ شهرداری تهران.
[ویرایش]
لویزان در گذشته از روستاهای آباد شمیران به شمار می‌رفت. روستای لویزان از شمال به
ازگل، از جنوب به
شمس‌آباد، از غرب به
حسین‌آباد، و از شرق به
شیان محدود می‌شد.
[ویرایش]
این روستا در دورۀ ناصری متعلق به
میرزا نصرالله خان نائینی (مشیرالدوله) بود
و بعدها در تملک
بصیرالدوله (هروی) قرار گرفت.
[ویرایش]
امروزه نام
هروی بر محله‌ای واقع در اراضی حسین‌آباد که روزگاری در محدودۀ ده لویزان قرار داشت، اطلاق می‌گردد.
[ویرایش]
در گذشته، طایفه‌های کیانی و رضایی که از شهر
نطنز، و خوانساریهایی که از شهر
خوانسار به لویزان مهاجرت کرده بودند، بخشی از جمعیت این روستا را تشکیل می‌دادند.
[ویرایش]
اهالی این روستا عمدتاً به کار کشاورزی و دامداری اشتغال داشتند؛ برخی نیز در مهمات‌سازی به‌کار مشغول بودند.
[ویرایش]
آب بهارۀ رودخانۀ دارآباد از این روستا می‌گذشت و اهالی از آن برای کشاورزی استفاده می‌کردند. محصولات این روستا عمدتاً غلات و حبوبات، توت‌فرنگی، گیلاس، آلبالو، سیب و گلابی بود. بخشی از اراضی این روستا نیز توسط دو رشته‌قنات آبیاری می‌شد؛ یکی از آن دو رشته،
مبارک‌آباد نام داشت که مظهرش در شمال این روستا، و قنات دیگر
حاج قاسمی نام داشت که مظهر آن در
باغ دکتر صدیق (صدیق اعلم) بود.
[ویرایش]
جمعیت این روستا در اواسط دهۀ ۱۳۲۰ ش، ۵۰۸ تن بوده است؛
این شمار در ۱۳۳۵ ش به ۸۵۷ تن افزایش یافت.
[ویرایش]
در دهه‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۰ ش همراه با زهکشی و خیابان‌بندی بخشهای مختلف اراضی لویزان، این روستا نیز کم‌کم ویژگیهای روستایی خود را از دست داد. در ۱۳۴۶ ش بخش وسیعی از اراضی لویزان، به مساحت حدود ۱۴ میلیون مـ۲ به درخت‌کاری اختصاص یافت و با برپایی تأسیساتی در آن،
بوستان جنگلی لویزان احداث گردید.
[ویرایش]
لویزان در دهۀ ۱۳۵۰ ش ــ که هنوز بافت روستایی خود را حفظ کرده بود ــ دارای دو باب دبستان، یک تکیه، یک مسجد بزرگ، انجمن ده، پست و تلگراف و تلفن، صندوق پست و دفتر پست بوده است.
دبستان لویزان در این دوران ۳۵۰ تن دانش‌آموز داشت و این دانش‌آموزان از روستاهای مجاور برای تحصیل به این مدرسه می‌آمدند. از باغهای باصفای این قریه می‌توان به باغ دکتر صدیق اشاره کرد که در شمال این روستا قرار داشت.
تا اواسط دهۀ ۱۳۶۰ ش، گاوداریهای چندی در لویزان همچنان دایر بود؛ اما به مرور زمان، گاوداران مجبور شدند که گاوهای خود را به گاوداریهای دیگر ازجمله ازگل و دیگر جاها انتقال دهند.
در قسمت جنوب شرقی لویزان تپه‌ای وجود دارد که بر فراز آن، بقعۀ
امامزادگان پنج تن (ه م) واقع است. در محوطۀ این بقعه، گورستان قدیمی لویزان که از قدمت نسبتاً زیادی برخوردار است، قرار دارد. امروزه به‌سبب خیابان‌کشی، این گورستان به دو قسمت تقسیم شده است؛ بخش وسیعی از گورستان در ضلع شرقی، و بقعۀ امامزاده نیز در آن قرار دارد.
[ویرایش]
در ۱۳۸۷ ش، محلۀ لویزان در تقسیمات شهرداری و شورایاری محلات از ادغام ۳ محلۀ لویزان، شیان و
شهرک ولیعصر تشکیل شد. امروزه این محله‌ها از شمال بـه
بزرگراه شهید بابایی، از جنوب بـه
خیابان طجرلو ـ شیان ۷، از شرق به
خیابان هنگام، و از غرب به
بزرگراه امام علی (ع) محدود می‌شود.
[ویرایش]
در ۱۳۹۲ ش، در پارک جنگلی لویزان، یکی از بزرگ‌ترین باغ پرندگان در خاورمیانه احداث شد.
[ویرایش]
مجتمع مسکونی چهارصد دستگاه، مخصوص کارمندان ارتش و صنایع دفاع و
مجتمع مسکونی ولایت فقیه و
کوی سازمانی شهید سرلشکر فلاحی، دانشگاههای
مالک اشتر و
تربیت دبیر شهید رجایی نیز در این محله واقع است.
[ویرایش]
[ویرایش]
Region۴.Tehran, www.region۴.tehran.ir / Default.aspx? tabid=۲۲۷(acc.May ۳۰, ۲۰۱۳)
[ویرایش]
•
شعبانی، میلاد، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ،برگرفته از مقاله «لویزان» ص۱۴۷۶.
