|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[ویرایش] ۱ - محل تولداو در روستای آهار از توابع شمیران به‌دنیا آمد. نام پدرش اسماعیل بود. [ویرایش] ۲ - دروران کودکی تا جوانیدورههای ابتدایی و متوسطه را در مدارس تهران به پایان برد و تحصیلات خود را در دانشگاه تهران، در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی ادامه داد. در همین دوره و در همین شهر، در مدارسی مانند حافظ، منوچهری، ایمان و اتحاد به تدریس پرداخت. کریمان در ۱۳۲۲ ش، یعنی در آغاز دهۀ سوم زندگی‌اش، به دریافت دانشنامۀ لیسانس از دانشگاه تهران توفیق یافت. [۱]
ممتحن، حسینعلی، «یادی و خاطراتی از مرحوم استاد دکتر حسین کریمان»، ص۱۰۲، همان.
[۲]
زمانی، مهدی و احمد محمودی، «کریمان، یادگاری برای همۀ سالها»، ماندگاران شهر، به کوشش رقیه رحیمی شادهی، ص۱۳۸-۱۳۷، تهران، ۱۳۹۰ ش.
[ویرایش] ۳ - مهاجرت از تهران به قماو دو سال بعد، یعنی در پاییز ۱۳۲۴ ش، محل خدمت خود را از تهران به قم تغییر داد و در دبیرستان حکیم نظامی آن شهر که پیش‌تر در ۱۳۱۷ ش، در دورۀ وزارت اسماعیل مرآت (۱۳۱۴- ۱۳۱۸ ش) تأسیس شده بود، مشغول به تدریس شد. او عهده‌دار تدریس موادی مانند ادبیات فارسی، عربی و جغرافیا بود. در این زمان، بسیاری از استادان مجرب در این دبیرستان حضور داشتند و آنجا را به یکی از قطب‌های علمی شهر قم تبدیل کرده بودند؛ استادانی مانندِ محمدامین ریاحی، امیرحسن یزدگردی، حسن سادات‌ناصری، محمدحسین بهشتی، ابوالفضل مصفا، مظاهر مصفا و علی‌اصغر فقیهی. [۳]
کریمان، حسین، «گفت‌وگو با کامران فانی و عزیزالله بیات»، کیهان فرهنگی، ص۴، تهران، ۱۳۶۴ ش، س ۲، شم ۸.
[۴]
اشعری، عبدالرحیم، «درسهایی از کریمان»، نامۀ کریمان، به کوشش محمدعلی سجادی، ص۶۲-۶۳، تهران، ۱۳۷۳ ش.
[۵]
محسنی، علی، «جمعیت خویش از کریمان داریم»، ص۱۱۰، ماندگاران شهر (نک : هم ، زمانی).
[۶]
محمودیان، عباس، «یادی از دکتر کریمان»، ص۹۵، نامۀ کریمان (نک : هم ، اشعری).
[۷]
فقیهی، علی‌اصغر، «تاریخچۀ قم»، قم را بشناسید، ص۴۶-۴۵، قم، ۱۳۲۸ ش.
[۸]
فقیهی، علی‌اصغر، «آقـای حسین کریمان در قم»، ص۸۷-۸۶، نامۀ کریمان (نک : هم ، اشعری).
[ویرایش] ۴ - اقدامات او در قماقامت در قم سبب شد، کریمان بدین فکر افتد تا از حوزۀ علمیۀ این شهر، نهایت استفاده را ببرد. او بدین منظور، در جلسۀ درس کسانی مانند آیات عظام بروجردی، سید محمد کوه‌کمره‌ای (حجت)، صدر، خوانساری، شریعتمدار استرابادی و محمدصادق نصیری سرابی حضور یافت و از محضر ایشان بهره‌ها برد. [۹]
کریمان، حسین، «گفت‌وگو با کامران فانی و عزیزالله بیات»، کیهان فرهنگی، ص۴، تهران، ۱۳۶۴ ش، س ۲، شم ۸.
[۱۰]
فاضل، علی، «در سیرۀ استاد کرامند کریمان»، ص۲۹-۲۸، نامۀ کریمان (نک : هم ، اشعری).
از دیگر اقدامات کریمان در این دوره، تهیۀ نقشۀ جامع قم در خرداد ۱۳۲۸ بود که با پای پیاده و پیمودن تمام محلات شهر، بدین مقصود جامۀ عمل پوشاند و این نقشه را دست‌مایۀ کتابی به نام جغرافیای شهرستان قم کرد که در همین سال در این شهر منتشر ساخت. اصل این نقشه در کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نگهداری می‌شود. [ویرایش] ۵ - دریافت مدرک دکتری در دانشگاه تهرانکریمان در ۱۳۲۸ ش، در دورۀ دکتری ادبیات دانشگاه تهران پذیرفته شد و در ۱۳۲۹ ش، در تهران رحل اقامت افکند. او در دانشگاه تهران توانست از محضر چهره‌های درخشان ادب فارسی مانند ملک‌الشعرا بهار، بدیع‌الزمان فروزانفر، جلال‌الدین همایی، سید کاظم عصّار، محمدتقی مدرس‌رضوی، احمد بهمنیار، عبدالعظیم قریب، فاضل تونی، لطفعلی صورتگر، سعید نفیسی و محمود شهابی، کسب فیض کند. کریمان در ۱۳۳۵ ش، موفق به دریافت درجۀ دکتری از دانشگاه تهران شد. عنوان رسالۀ دکتری وی شیخ طبرسی و تفسیر مجمع البیان بود که به راهنمایی علی‌اصغر حکمت صورت گرفت. کریمان پس از فراغت از تحصیل، تدریس دانشگاهی خود را از دانشگاه تهران آغاز کرد و در ادامه، به استخدام دانشگاه ملی (شهید بهشتی) درآمد. [ویرایش] ۶ - زمان فوت اواو تا ۱۳۵۸ ش، در این سمت ماند و در همین سال، و پس از ۴۵ سال تدریس در مقاطع مختلف تحصیلی (از ابتدایی تا دانشگاهی)، بازنشسته شد. کریمان سرانجام پس از یک دورۀ بیماری طولانی، در تهران درگذشت و در گورستان وادی‌السلام قم به خاک سپرده شد. [۱۱]
کریمان، حسین، «گفت‌وگو با کامران فانی و عزیزالله بیات»، کیهان فرهنگی، ص۴، تهران، ۱۳۶۴ ش، س ۲، شم ۸.
[۱۲]
محسنی، علی، «جمعیت خویش از کریمان داریم»، ص۱۰۹، ماندگاران شهر (نک : هم ، زمانی).
[۱۳]
فاضل، علی، «در سیرۀ استاد کرامند کریمان»، ص۲۶، نامۀ کریمان (نک : هم ، اشعری).
[۱۴]
ممتحن، حسینعلی، «یادی و خاطراتی از مرحوم استاد دکتر حسین کریمان»، ص۱۰۳، همان.
[۱۵]
زمانی، مهدی و احمد محمودی، «کریمان، یادگاری برای همۀ سالها»، ماندگاران شهر، به کوشش رقیه رحیمی شادهی، ص۱۳۸-۱۳۷، تهران، ۱۳۹۰ ش.
[ویرایش] ۷ - تحقیقاتکریمان پس از پایان تحصیلات و در کنار تدریس، به تحقیق و تألیف روی آورد. در یک نگاه کلی، تحقیقات او در ۳ حوزه صورت گرفت: ۷.۱ - ۱. تصحیحاگرچه کریمان، خود به طور مستقل به تصحیح هیچ یک از متون زبان فارسی دست نیازید، ولی به مدت ۱۲ سال در کنار بدیع‌الزمان فروزانفر، در تصحیح یکی از مهمترین متون کلاسیک زبان فارسی، یعنی کلیات شمس، شرکت داشت. فروزانفر در ۱۳۳۴ ش، در آغاز تصحیح کلیات شمس، از همکاری امیرحسن یزدگردی برخوردار بود. یزدگردی که همکار کریمان در مدرسۀ حکیم نظامی قم، و هم‌دورۀ او در دورۀ دکتری دانشگاه تهران به شمار می‌رفت، او را به فروزانفر معرفی کرد و بدین ترتیب، پایۀ یک همکاری دوازه ساله بین آنها ریخته شد که تا ۱۳۴۶ ش، یعنی تا پایان تصحیح متن کلیات شمس و تنظیم فهرست‌های آن، ادامه یافت. فروزانفر در پایان تمام مجلدات نه‌گانۀ این اثر، از دو همراهش، یعنی یزدگردی و کریمان یاد کرده، و هر دو را به فراست، احاطه بر ظرایف و دقایق زبان و ادب فارسی و دانش بسیار ستوده است. [۱۶]
فروزانفر، بدیع‌الزمان، مقدمه بر کلیات شمس، به کوشش همو، ص۱، «ه »، «یو»، تهران، ۱۳۳۶ ش.
۷.۲ - ۲. مقالات دائرةالمعارف تشیعدر ۱۳۶۱ ش، بنیاد دائرةالمعارف تشیع «با هدف تألیف و تدوین و نشر دانشنامه‌ای جامع و مفصل دربارۀ فرهنگ و معارف تشیع» در تهران تأسیس شد. در آغازِ راهِ این دائرةالمعارف، بهاءالدین خرمشاهی، به عنوان یکی از مسئولان آن مرکز، طی ملاقاتی با کریمان، توانست نظر موافق او را دربارۀ تألیف مقالاتی برای این دانشنامه جلب کند. همکاری کریمان با این دائرةالمعارف، نزدیک به ۱۰ سال، یعنی تا پایان عمر او ادامه یافت. در این مدت، وی ۷۰ مقاله برای این دانشنامه نوشت. [۱۷]
فانی، کامران، «یـادی از استـاد»، ص۷۳-۷۲، مـاندگاران شهـر (نک : هم ، زمـانی).
[۱۸]
خرمشاهی، بهاءالدین، «با کریمان کارها دشوار نیست»، ص۷۱، همان.
۷.۳ - ۳. آثار مستقلاین آثار که در دو قالب کتاب و مقاله جای می‌گیرند و بیشتر آنها منتشر شده‌اند، با ۳ موضوع مرتبط‌اند:
با رویکرد به جغرافیای تاریخی (در حوزۀ تهران، ری و شمیرانات) و جغرافیای اساطیری شاهنامه. [۱۹]
میرانصاری، علی، «کتاب‌شناسی دکتر کریمان»، ص۱۹- ۲۴، همان.
آثار کریمان در حوزۀ جغرافیا ( تاریخی و اساطیری)، مشتمل بر ۷ کتاب، و بیش از ۴۰ مقاله است که عمدۀ آنها چاپ و منتشر شده‌اند. [۲۰]
میرانصاری، علی، «کتاب‌شناسی دکتر کریمان»، ص۱۹- ۲۴، همان.
آثاری مانند ری باستان، برخی از آثار برجا مانده از ری قدیم، تهران در گذشته و حال، و قصران.از میان این آثار، کتاب قصران ( کوهسران) مستقیماً به جغرافیای تاریخی منطقۀ وسیعی ازجمله شمیران مربوط می‌شود. به باور کریمان، [۲۱]
میرانصاری، علی، «کتاب‌شناسی دکتر کریمان»، ص۱۰، همان.
قصران دارای محدوده‌ای با این مشخصات بوده است: از جنوب به کوه بی‌بی شهربانو، از شرق به کوه دماوند، از شمال به نور مازندران، و از غرب به درۀ کرج.کتاب قصران در ۲ جلد و ۳ باب فراهم آمده است.
[ویرایش] ۸ - پانویس
[ویرایش] ۹ - منبع• میرانصاری، علی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «کریمان»، ص۱۲۹۹. رده‌های این صفحه : امامزاده های تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
