|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[ویرایش] ۱ - تاریخچهنام صحیح فرحزاد فرّه‌زاد یا فرّزاد است. «فرّه» در زبان پهلوی به معنای شوکت، شکوه و عظمت است. [۱]
اقبال آشتیانی، عباس، «دولاب ـ تجریش ـ ونک ـ فرحزاد ـ فیروز بهرام»، یادگار، ص۱۷،تهران، ۱۳۲۳ ش، س ۱، شم ۲.
[۲]
کریمان، حسین، قصران ( کوهسران)،ج۱، ص۵۵۲-۵۵۳ تهران، ۱۳۵۶ ش.
این نام در گذر زمان به‌سبب استفادۀ فراوان عامۀ مردم، به «فرح» عربی بدل، و از آن پس املای فرحزاد جایگزین فره‌زاد یا فرزاد شده است. [۳]
اقبال آشتیانی، عباس، «دولاب ـ تجریش ـ ونک ـ فرحزاد ـ فیروز بهرام»، یادگار، ص۱۷،تهران، ۱۳۲۳ ش، س ۱، شم ۲.
همچنین گفته شده که این ناحیه به‌سبب داشتن آب‌وهوایی باطراوت و فرح‌انگیز، فرحزاد نام گرفته است. [۴]
طباطبایی، محمدهادی و دیگران، ص۱۴۰،تهران ۱۰۰، ویژه‌نامۀ صدسالگی شهرداری تهران، تهران، ۱۳۸۷ ش.
[ویرایش] ۲ - موقعیت جغرافیاییفرحزاد در منابع جغرافیایی دورۀ اسلامی، از توابع ری واقع در قصران خارج بـه شمار می‌رفته است.ک [۵]
ریمان، حسین، قصران ( کوهسران)، ج۱، ص۱۴۶،تهران، ۱۳۵۶ ش.
ظاهراً نام فرحزاد را برای نخستین بار در سدۀ ۵ ق / ۱۱ م. [۶]
ابن‌طباطبا، ابراهیم، منتقلة الطالبیة، به‌کوشش محمدمهدی حسن خرسان، ص۲۵۳،نجف، ۱۳۸۸ ق / ۱۹۶۸ م.
اب در کتاب منتقلة الطالبیه به‌صورت فرزاد آورده و آن را از توابع ری برشمرده است. قزوینی رازی [۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، نقض، به کوشش جلال‌الدین محدث ارموی، ص ۴۶۰-۴۶۱،تهران، ۱۳۷۱ ق / ۱۳۳۱ش.
،نیز در سدۀ ۶ ق از فرحزاد با نام برزاد یاد کرده، و اهالی آن را زیدی‌مذهب دانسته است. یاقوت حموی هم در سدۀ ۷ ق از فرحزاد (فرزاد) به‌عنوان یکی از روستاهای ری یاد می‌کند. [۸]
اقوت، بلدان، ج۳، ص ۸۷۲ .
از روزگار صفویان که نام شمیران جایگزین نام تاریخی قصران خارج شد، فرحزاد همچون دیگر آبادیهای دامنه‌های جنوبی البرز در شمال تهران، از توابع شمیران به شمار می‌آمده است.فرحزاد که در دورۀ ناصری از تفرجگاههای ناصرالدین ـ شاه قاجار، و تابستانگاه تهرانیان بود، [۹]
ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران،ج۲، ص ۶۲۰، تهران، ۱۳۷۴ ش؛ طباطبایی، محمدهادی و دیگران، تهران ۱۰۰، ویژه‌نامۀ صدسالگی شهرداری تهران، تهران، ۱۳۸۷ ش
[۱۰]
عتمادالسلطنه، محمدحسن، روزنامۀ خاطرات، به کوشش ایرج افشار،ص۶۷۸، تهران، ۱۳۴۵ ش.
توسط میرزا یوسف آشتیانی،ملقب به مستوفی‌الممالک (د ۱۳۰۳ ق)، صدراعظم ناصرالدین شاه، بیش از پیش آباد شد. [۱۱]
معیرالممالک، دوستعلی، رجال عصر ناصری، ص۴۶،تهران، ۱۳۶۱ ش.
در آن زمان، شهرت فرحزاد بیشتر به‌سبب واقع بودن بر سر راه امامزاده داوود بوده است. در گذشته، زائران برای رفتن به این امامزاده، در فرحزاد چهارپا (خر و قاطر) کرایه می‌کردند.[ویرایش] ۳ - پیشینه اقتصادیاقتصاد اهالی فرحزاد تا پیش از ضمیمه‌شدن زمینهای آن به محدودۀ شهری تهران بزرگ، بر پایۀ کشاورزی، باغداری و مکاری استوار بوده، و غلات، نخود، توت، انار، گردو، و یونجه از محصولات کشاورزی فرحزاد به شمار می‌رفته است. آب مورد نیاز اهالی این روستا در بهار از رود تنگۀ یونجه‌زار، و در دیگر فصلهای سال از قنات و چشمه‌های منطقه تأمین می‌شده است. [۱۲]
کریمان، حسین، قصران ( کوهسران)، ج۱، ص۵۵۲،تهران، ۱۳۵۶ ش.
[۱۳]
«فرحزاد»، کتاب اول (مل )؛ فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، استـان مرکزی، دایـرۀ جغرافیایی ستـاد ارتش، ج۱، ص۱۵۰، تهران، ۱۳۲۸ ش.
جمعیت فرحزاد در ۱۳۳۵ ش، و در آخرین سرشماری‌ای که در آن، روستایی مستقل دانسته شده، ۹۷۲ تن بوده است. [۱۴]
گزارش مشروح حوزۀ سرشماری تهران، وزارت کشور، تهران،ص۴، ۱۳۳۷ ش.
فرحزاد نیز همانند دیگر روستاهای شمیران، در نخستین سالهای دهۀ ۱۳۴۰ ش با توسعۀ شهر تهران به این شهر ضمیمه، و به یکی از محله‌های آن بدل شد.[ویرایش] ۴ - جایگاه در تقسیمات کشوریامروزه (۱۳۸۸ ش)، محلۀ فرحزاد برطبق تقسیمات کشوری، جزو شهرستان شمیران به‌شمار نمی‌آید. این محله از شمال به یونجه‌زار، از شرق به محلۀ سعادت‌آباد، از غرب به محلۀ مرادآباد، و از جنوب به محلۀ پونک محدود می‌شود. [۱۵]
محمودیان، علی‌اکبر و دیگران، اطلس شهرستان شمیران، ص۲۱،تهران، ۱۳۸۱ ش.
[ویرایش] ۵ - اماکن مذهبیآرامگاههای امامزادگان ابوطالب و صالح در این محله قرار دارند. [۱۶]
طباطبایی، محمدهادی و دیگران، تهران ۱۰۰، ویژه‌نامۀ صدسالگی شهرداری تهران،ص۱۴۰، تهران، ۱۳۸۷ ش.
[۱۷]
معتمدی، محسن، جغرافیای تاریخی تهران، ص۳۸۷،تهران، ۱۳۸۱ ش.
[ویرایش] ۶ - شهرکهابوستان گلپاد و شهرکهای مسکونی بهرود، الموت، سهند، الوند و خودروسازان نیز در این منطقه احداث شده‌اند. [۱۸]
طباطبایی، محمدهادی و دیگران، تهران ۱۰۰، ویژه‌نامۀ صدسالگی شهرداری تهران، ص۱۴۰،تهران،۱۳۸۷ ش.
فرحزاد امروزه همچنان یکی از گردشگاههای خوش‌آب‌وهوای تهران به‌شمار می‌آید. [۱۹]
طباطبایی، محمدهادی و دیگران، تهران ۱۰۰، ویژه‌نامۀ صدسالگی شهرداری تهران، ص۱۴۰،تهران،۱۳۸۷ ش.
[۲۰]
«فرحزاد»، کتاب اول (مل )؛ فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، استـان مرکزی، دایـرۀ جغرافیایی ستـاد ارتش، ج۱، ص۱۵۰، تهران، ۱۳۲۸ ش.
[ویرایش] ۷ - مستند مقالهابنطباطبا، ابراهیم، منتقلة الطالبیة، به‌کوشش محمدمهدی حسن خرسان، نجف، ۱۳۸۸ ق / ۱۹۶۸ م؛ اعتمادالسلطنه، محمدحسن، روزنامۀ خاطرات، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۴۵ ش؛ اقبال آشتیانی، عباس، «دولاب ـ تجریش ـ ونک ـ فرحزاد ـ فیروز بهرام»، یادگار، تهران، ۱۳۲۳ ش، س ۱، شم ۲؛ ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران، تهران، ۱۳۷۴ ش؛ طباطبایی، محمدهادی و دیگران، تهران ۱۰۰، ویژه‌نامۀ صدسالگی شهرداری تهران، تهران، ۱۳۸۷ ش؛ «فرحزاد»، کتاب اول (مل )؛ فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، استـان مرکزی، دایـرۀ جغرافیایی ستـاد ارتش، تهران، ۱۳۲۸ ش؛ قزوینی رازی، عبدالجلیل، نقض، به کوشش جلال‌الدین محدث ارموی، تهران، ۱۳۷۱ ق / ۱۳۳۱ ش؛ کریمان، حسین، قصران ( کوهسران)، تهران، ۱۳۵۶ ش؛ گزارش مشروح حوزۀ سرشماری تهران، وزارت کشور، تهران، ۱۳۳۷ ش؛ محمودیان، علی‌اکبر و دیگران، اطلس شهرستان شمیران، تهران، ۱۳۸۱ ش؛ معتمدی، محسن، جغرافیای تاریخی تهران، تهران، ۱۳۸۱ ش؛ معیرالممالک، دوستعلی، رجال عصر ناصری، تهران، ۱۳۶۱ ش؛ یاقوت، بلدان؛ نیز: Ketabeavval, www.ketabeavval.com / Tehran / ۱۴۰۶.aspx (acc.Apr.۱۴,۲۰۰۹). [ویرایش] ۸ - پانویس
[ویرایش] ۹ - منبعموسوی زاده، حسن،مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی،دانشنامه تهران بزرگ، ج۱، ص ۱۲۰۹، برگرفته از مقاله«فرحزاد» رده‌های این صفحه : روستاهای تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
