دره فی چال
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فی‌چال، دره darre-ye fī-čāl ، دره‌ای واقع در شمال غربی
قلۀ آبک در پایین
قلۀ چمن.
[ویرایش]
جهت این دره شرق به غرب، و شیب آن به سمت
شمشک پایین است. این دره از شرق به خط‌الرأس آبک به
سیاه‌غار در گردنۀ لجنی، و از غرب به شمشک پایین نزدیک به
دورود منتهی می‌شود.
[ویرایش]
طول مسیر این دره در حدود ۳۰۰‘۱ متر، و اختلاف ارتفاع میان دو نقطۀ آغازین و پایانی آن حدود ۳۵۰ متر است.
[ویرایش]
در این دره مناطق، مزارع و دره‌های فرعی
مگس گُله،
کوش لچک،
روس‌دار،
کُلاکی و
سیاه‌چال واقع شده‌اند.
[ویرایش]
در طول مسیر این دره دست‌کم دو چشمه با آب دائم و ۴ چشمۀ فصلی وجود دارد. در فصل بهار که برف کوههای دوطرف دره آب می‌شود، شمار چشمه‌ها افزایش می‌یابد و در تمام دره‌های فرعی جریان آب به چشم می‌خورد.
[ویرایش]
آنچه این دره را در دهه‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰ ش مشهور ساخت، وجود معادن متعدد زغال‌سنگ، اشتغال صدها نفر کارگر در این معادن، و استخراج زغال‌سنگ و بارگیری و ارسال آن به تهران بود. معادن این دره از غنی‌ترین معادن زغال‌سنگ شمشک محسوب می‌شد. در اواخر دورۀ فعالیت معادن درۀ فی‌چال، به‌سبب جایگزین‌شدن سوختهای دیگر مانند مشتقات نفت به جای زغال‌سنگ و کاهش استخراج آن نیز در ۱۳۴۰ ش به‌سبب گازگرفتگی و کشته‌شدن ۱۱ تن از معدنچیان در معدنی به‌نام ساوجی، معادن این دره متروک شدند.
[ویرایش]
امروزه بخش عمدۀ درۀ فی‌چال به‌خصوص قسمتهای اولیۀ آن تحت تأثیر ساخت‌وسازهای شهری قرار گرفته، و تبدیل به شهر و ساختمانهای بلندمرتبه شده است. ورودی تونلهای زغال‌سنگ نیز تخریب شده است و دیگر اثری از معادن در آنجا دیده نمی‌شود. قسمتهای انتهایی درۀ فی‌چال هم تبدیل به مرتع شده، و چراگاه احشام و گوسفندان گشته است.
[ویرایش]
راه ورود به این دره از طریق شمشک و همچنین روستای
روته امکان‌پذیر است.
[ویرایش]
راه‌پیمایی و پیمایش در این دره چندان سخت نیست و به حدود ۴۵ دقیقه وقت نیاز دارد.
[ویرایش]
از طریق این دره و گردنه و یال شرقی آن می‌توان به قله‌های البرز میانی دست یافت.
[ویرایش]
•
یاسینی، مجید، پازوکی طرودی، ناصر، دانشنامه تهران بزرگ، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «فی چال، دره»، صفحه۱۲۲۹.
