• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دبیرستان جلال آل احمد

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



شاهپور، دبیرستان dabīrestān-e šāh-pūr ، (تأسیس: ۱۲۸۵ ش) از نخستین دبیرستانهای منطقۀ شمیران، که پس از انقلاب اسلامی به دبیرستان جلال آل‌احمد تغییر نام داده شد. 
دبیرستان جلال آل احمد
نام دبیرستان جلال آل احمد
نام‌ پیشین دبیرستان شاهپور
تأسیس ۱۲۸۵ ش
بنیانگذار وزارت فرهنگ و معارف
کشورایران
شهرتهران
موقعیت جغرافیایی منطقۀ شمیران
مساحتحدود ۵۰۰‘۶ مـ۲


[ویرایش]

۱ - موقعیت جغرافیایی



دبیرستان کنونی جلال آل‌احمد واقع در ضلع جنوبی محوطۀ باغ‌فردوس تجریش، از کهن‌ترین مدارس شمیران به شمار می‌رود که در ۱۳۱۵ ش از سوی وزارت فرهنگ ــ به‌صورت دبستان و بعدها دبیرستان ــ برای تحصیل دانش‌آموزان شمیران ساخته شد. دانش‌آموزان منطقۀ تجریش پیش از افتتاح این مدرسه، در دبستان فردوسی بـه مدیـریت علی شعشعانی ــ از متنفذتـرین اعضای هیئت امنـای تجریش ــ کـه دارای تحصیلات سنتی بود، تحصیل می‌کردند. تاریخ گشایش دبستان فردوسی ــ در مکانی غیر از محل مدرسۀ فعلی ــ به سال ۱۲۸۵ ش بازمی‌گردد. این دبستان همچون بسیاری از مدارس ابتدایی زمان خود، مدرسه‌ای دارای ۴ کلاس ــ کـلاس اول تـا چهـارم ــ بود.
[۱] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص۷، ۸، ۱۱، تهران، ۱۳۲۳ ش.

[ویرایش]

۲ - تاریخچه تأسیس



در ۱۳۱۶ ش، وزارت فرهنگ و معارف به دستور علی‌اصغر حکمت، وزیر وقت فرهنگ و معارف کشور، عمارت باغ‌فردوس را که در آن تاریخ در اختیار دولت بود، به‌منظور تأسیس مؤسسه‌ای تابستانی در اختیار گرفت و ساختمان آن را تا حدی مرمت کرد.
[۲] ستوده، منوچهر، «باغ‌فردوس»، ناموارۀ دکتر محمود افشار، به کوشش ایرج افشار و کریم اصفهانیان، ص ۱۰۲۰، تهران، ۱۳۶۵ ش، ج ۲.
[۳] یغمایی، اقبال، «علی‌اصغر حکمت، سی و چهارمین وزیر معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه»، آموزش و پرورش، ص ۴۱۹، تهران، ۱۳۵۳ ش، شم‌ ۷۵
[۴] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص۲۳، تهران، ۱۳۲۳ ش.
در آن زمان، دبستان فردوسی تجریش و گویا دبستان مختلط تجریش به این عمارت منتقل شدند. از آن پس، عمارت باغ‌فردوس در ایام تحصیل دانش‌آموزان به دبستان و دبیرستان تبدیل شد، و در تابستانها نیز به‌عنوان مرکز آموزشی مورد استفادۀ کودکان پرورشگاهی قرار گرفت. همچنین در عصرهای پنجشنبۀ تابستانها مجموعه‌سخنرانیهای سازمان پرورش افکار در این مکان برگزار می‌شد. در روز جمعه سوم مهرماه همان سال، جشن گشایش دبستانهای تجریش با حضور رئیس‌الوزرا (نخست‌وزیر)، رئیس مجلس، وزیر معارف و دیگر رجال دولتی در عمارت باغ‌فردوس برپا شد. در این مراسم، بدرالزمان صابری، مدیر دبستان مختلط تجریش ــ که در آن زمان تنها ۲۱ سال داشت ــ به ایراد سخنرانی پرداخت. صابری بعدها به دانش‌سرای عالی منتقل، و در ۱۳۴۳ ش از دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی بازنشسته شد و در ۱۳۶۱ ش نیز درگذشت.
[۵] «آیین گشایش دبستانهای تجریش»، تعلیم و تربیت، ص ۵۳۰-۵۳۱ ، تهران، ۱۳۱۵ ش، س ۶، شم‌ ۷.
[۶] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص۴۱، تهران، ۱۳۲۵ ش.
دبستان جدید پس از گشایش و در تداول اهالی مدرسۀ محل، «شاپور» نامیده شد. در آن زمان علی شعشعانی به‌عنوان مدیر دبستان برگزیده شد. او پس از افتتاح کلاسهای پنجم و ششم دبستان، تدریس در آنها را نیز بر عهده گرفت و تا ۱۳۲۲ ش در سمت آموزگار و مدیر باقی ماند.
[۷] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۸، ۱۱، ۲۶، تهران، ۱۳۲۳ ش.
چند دهـه پس از آن نیـز عبـاس شعشعـانی ــ فـرزند علـی شعشعانی ــ همچون پـدر خـود در مدرسۀ شاهپـور به تدریس پرداخت.
[۸] تحقیقات میدانی مؤلف.

[ویرایش]

۳ - افزوده شدن مقطع دبیرستان



دبستان شاهپور در ابتدا در پایۀ اول تا چهارم، ۸ کلاس داشت که در هر پایه دو کلاس مختلط در نظر گرفته شده بود؛ ۱۰۰ نفر از دانش‌آموزان این مدرسه دختر، و ۲۵۰ نفر از آنها پسر بودند، اما کلاسهای پنجم و ششم دبستان که به‌تازگی تشکیل شده بود، مختلط نبودند. کلاس پنجم و ششم پسران در سال تحصیلی ۱۳۱۴-۱۳۱۵ ش، ۲۰ نفر فارغ‌التحصیل داشت. افزون‌براین، دو کلاس اکابر نیز در محل دبستان برای تحصیل بزرگ‌سالان در نظر گرفته شده بود.
[۹] «آیین گشایش دبستانهای تجریش»، تعلیم و تربیت، ص۵۳۱، تهران، ۱۳۱۵ ش، س ۶، شم‌ ۷.
یک سال بعد در ۱۳۱۶ ش، کلاس اول متوسطه در مدرسۀ شاهپور تأسیس شد، و فارغ‌التحصیلان کلاس ششم دبستان در آن به ادامۀ تحصیل پرداختند. بدین‌ترتیب، مقطع دبیرستان نیز به مدرسۀ شاهپور افزوده، و علی شعشعانی افزون بر سمت قبلی خود، به‌عنوان مدیر دبیرستان منصوب شد.
[۱۰] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۱۱، تهران، ۱۳۲۳ ش.

دورۀ اول دبیرستان شاهپور (سیکل اول متوسطه) در ۱۳۱۸ ش با تأسیس کلاس سوم دبیرستان کامل شد و در آن، ۷ دانش‌آموز موفق به اتمام دورۀ اول دبیرستان شدند. تا تاریخ ۱۳۲۲ ش، دانش‌آموزان سال آخر دبیرستان بیشتر بین ۷ تا ۱۰ نفر بودند، گرچه در کلاسهای پایین‌تر شمار دانش‌آموزان به‌مراتب بیشتر بود.
[ویرایش]

۴ - فارغ‌التحصیلان معروف دبیرستان شاهپور



ایرج افشار (د ۱۳۹۰ ش)، پژوهشگر، کتاب‌شناس و ایران‌شناس برجسته؛ سبکتکین سالور (د ۱۳۷۰ ش)، نویسنده و فیلم‌نامه‌نویس؛ و اسماعیل نیاورانی، محقق و شمیران‌پژوه، از جملۀ فارغ‌التحصیلان دبیرستان شاهپور در ۱۳۲۰ ش و پس از آن بودند.
[۱۱] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۱۱ ،۱۳، ۴۶-۴۷، تهران، ۱۳۲۳ ش.

[ویرایش]

۵ - آغاز دورۀ دوم آموزش متوسطه



دبیرستان شاهپور تا ۱۳۲۵ ش ۳ کلاس داشت و تنها دارای دورۀ اول بود. در این سال با تأسیس کلاس چهارم در دبیرستان، دورۀ دوم آموزش متوسطه نیز در مدرسۀ شاهپور آغاز شد.
[۱۲] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۱۱، تهران، ۱۳۲۳ ش.
[۱۳] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۵۰، تهران، ۱۳۲۵ ش.

[ویرایش]

۶ - تنها دبیرستان منطقۀ شمیران



دبیرستان شاهپور تا پیش از تأسیس دبیرستان جم در ۱۳۲۰ ش، تنها دبیرستان منطقۀ شمیران به شمار می‌رفت و دانش‌آموزان آن عمدتاً از دزاشیب، نیاوران، جماران، چیذر، رستم‌آباد و قلهک به این مدرسه می‌آمدند.
[۱۴] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۱۱، تهران، ۱۳۲۳ ش.
[۱۵] سالنامۀ دبیرستان جم، ص ۸۵، تهران، ۱۳۴۵ ش.

[ویرایش]

۷ - امکانات



سالن طبقۀ اول عمارت باغ‌فردوس به کتابخانۀ دبیرستان اختصاص داشت که به طور عملی از ۱۳۲۳ ش به بعد مورد استفادۀ دانش‌آموزان قرارگرفت.
[۱۶] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۲۶، ۲۸، تهران، ۱۳۲۳ ش.
در دو طرف این سالن، ۸ اتاق وجود داشت که به همراه اتاقهای طبقۀ دوم، کلاس درس دانش‌آموزان را تشکیل می‌داد. سالنهای طبقۀ سوم که درواقع دو ایوان و یک سالن بودند، در اوایل تأسیس دبیرستان به اشارۀ رضا شاه در طی بازدید وی از آنجا، به تالار تبدیل شدند.
[۱۷] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۲۵-۲۶، تهران، ۱۳۲۳ ش.

[ویرایش]

۸ - تأسیس دبستان نوبنیاد



در ۱۳۲۴ ش، با افزایش شمار دانش‌آموزان دبستان شاهپور و با کوشش هوشنگ بهمنیار، مدیر وقت دبیرستان، دبستان دیگری به نام «نوبنیاد» در خانه‌ای اجاره‌ای در منطقۀ تجریش گشایش یافت و حدود ۱۵۰ نفر از دانش‌آموزان دبستان شاهپور به این دبستان منتقل شدند.
[۱۸] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۶۰-۶۱، تهران، ۱۳۲۵ ش.
در ۱۳۲۵ ش، دبستان شاهپور ۴۴۰، و دبیرستان آن ۱۳۶ دانش‌آموز داشت.
[۱۹] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۴، تهران، ۱۳۲۵ ش.
دبستان و دبیرستان شاهپور تا آن تاریخ از یکدیگر تفکیک نشده بودند و به‌سبب کمبود دبستان در شمیران، تعداد دانش‌آموزان هر کلاس بیش از حد معمول بود.
[۲۰] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۵۰، تهران، ۱۳۲۵ ش.

[ویرایش]

۹ - فعالیت های دبیرستان شاهپور



دبیرستان شاهپور به‌ویژه در دورۀ مدیریت بهمنیار، دارای نشاط آموزشی خاصی بود و دانش‌آموزان با تأسیس انجمنهای دانش‌آموزی و انتشار سالنامه، در کنار آموزشهای معمول به امور فرهنگی نیز می‌پرداختند.
[۲۱] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۲۶-۳۰، تهران، ۱۳۲۳ ش.
در ۱۳۲۶ ش، دورۀ شش‌سالۀ متوسطه در دبیرستان شاهپور کامل شد و در پی آن، شاخه‌های ادبی، تجربی و ریاضی به رشته‌های تحصیلی آن افزوده شد. دبیرستان شاهپور در سالهای نخست انقلاب اسلامی ایران، در دو رشتۀ تجربی و انسانی (اقتصاد) به فعالیت مشغول بود.
[۲۲] یادمان دبیرستان آل‌احمد منطقۀ ۱ تهران، به کوشش نادر حبیبیان، ص ۱۵-۱۶، تهران، ۱۳۷۳ ش.

[ویرایش]

۱۰ - فعـالیتهای فرهنگی عمارت باغ‌فردوس



چنان‌که پیش از این گفته شد، عمارت باغ‌فردوس تـابستانها بـرای فعـالیتهای فرهنگی دیگری نیـز مـورد استفاده قرار می‌گرفت. در ۱۳۱۸- ۱۳۱۹ ش، از سالن کتابخانۀ مدرسۀ شاهپور برای برگزاری جلسات سخنرانی، نمایش و موسیقیِ سازمان پرورش افکار استفاده می‌شد. این سازمان برنامه‌های خود را در فصل زمستان در مدرسۀ دارالفنون اجرا می‌کرد.
[۲۳] ستوده، منوچهر، «باغ‌فردوس»، ناموارۀ دکتر محمود افشار، به کوشش ایرج افشار و کریم اصفهانیان، ص ۱۰۲۰، تهران، ۱۳۶۵ ش، ج ۲.
[۲۴] زهیری، علیرضا، عصر پهلوی به روایت اسناد، ص۵۷، تهران، ۱۳۷۹ ش.
مجموعه سخنرانیها و فعالیتهای سازمان پرورش افکار در باغ‌فردوس در ۱۳۱۸ ش، به‌صورت کتابی با عنوان مجموعه سخنرانیها و قطعات موسیقی و نمایشنامه‌های پرورش افکار منتشر شده است. همچنین در تابستانها دختران پرورشگاهی را بـا مدیریت مریم اردلان، برای ییلاق به ساختمان باغ ـ فردوس می‌آوردند.
[۲۵] تحقیقات میدانی مؤلف.

[ویرایش]

۱۱ - مدیران دبیرستان شاهپور



مدیران دبیرستان شاهپور در نخستین دوره‌های آن عبارت بودند از: ۱. علی شعشعانی (از ابتدای تأسیس تا ۱۳۲۲ ش که مستعفی شد). ۲. هوشنگ بهمنیار (مدیریت: ۱۳۲۲-۱۳۲۵ ش)، دارای مدرک لیسانس ریاضیات و علوم تربیتی؛ او پیش از مدیریت به مدت ۳ سال دبیر ریاضی دبیرستان بود و پس از ۱۳۲۵ ش به سمت مدیر آموزش حومۀ تهران منصوب شد. در ۱۳۴۲ ش، برای تجلیل از خدمات بهمنیار دبستانی در خیابان شهباز جنوبی (۱۷ شهریور جنوبی کنونی) به نام او نام‌گذاری شد.
[۲۶] «خبرهای فرهنگی»، آموزش و پرورش، ص۶۴ ، تهران، ۱۳۴۲ ش، س ۳۳، شم‌ ۹.

۳. لطف‌الله مفخم‌پایان (تا مرداد ۱۳۲۵) که بنا بر سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، در ۱۳۲۵ ش از سمت خود استعفا کرد.
[۲۷] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۲۴، تهران، ۱۳۲۵ ش.

[ویرایش]

۱۲ - دبیران مدرسۀ شاهپور



پیش از گشایش دبیرستان شاهپور، تعداد اندکی از آموزگاران دبستان آن دارای تحصیلات دانشگاهی بودند و اغلب تحصیلات سنتی داشتند. در ابتدای فعالیت دبیرستان نیز شمار دبیران از دو یا ۳ تن تجاوز نمی‌کرد و به‌تدریج بر شمار دبیران تحصیل‌کرده افزوده شد. نام برخی از دبیران و آموزگاران مدرسۀ شاهپور تا ۱۳۲۵ ش از این قرار است: مسعود کشتکار (۱۳۱۶- ۱۳۱۹ ش)، فارغ‌التحصیل دانش‌سرای کشاورزی، دبیر زبان خارجی و ریاضیات؛ رحیم چیت‌ساز (۱۳۱۶-۱۳۲۲ ش)، فارغ‌التحصیل دانش‌سرای مقدماتی، دبیر، کتابدار و ناظم؛ مرتضى غفوری (۱۳۱۶-۱۳۲۲ ش)، فارغ‌التحصیل دارالمعلمین ورزش، دبیر ورزش؛ علی قاسمی (۱۳۱۶-۱۳۲۲ ش)، دارای تحصیلات سنتی، دبیر خط؛ مهدی بهبهانی (۱۳۱۸-۱۳۲۲ ش)، دارای تحصیلات قدیم، دبیر دروس مختلف و پیشاهنگی؛ عین‌الله فلاحی (۱۳۱۸-۱۳۲۱ ش)، دارای تحصیلات قدیم، دبیر ادبیات؛ محمد مؤید بهارلو (۱۳۱۸-۱۳۲۳ ش)، دارای گواهی‌نامه از دبیرستان آلیانس، دبیر زبان فرانسه؛ جلال میرآفتاب (۱۳۱۹-۱۳۲۰ ش)، فارغ‌التحصیل دانش‌سرای کشاورزی، دبیر تاریخ و جغرافی؛ دست‌غیب بهشتی، دبیر انگلیسی؛ رکنی‌فرد، دبیر ریاضی؛ عبدالمجیدی، دبیر ریاضی؛ کاردار، دبیر ادبیات؛ معمارپور، دبیر ادبیات؛ لطف‌الله مفخم‌پایان (۱۳۲۱-۱۳۲۵ ش)، دارای مدرک لیسانس از دانش‌سرای عالی، دبیر تاریخ و جغرافی؛ عبدالعلی سمندری (۱۳۲۰-۱۳۲۳ ش)، فارغ‌التحصیل دانش‌سرای مقدماتی، دبیر تاریخ و جغرافی و انگلیسی، و ناظم دبیرستان؛ علی‌اکبر فارسی (۱۳۲۱-۱۳۲۲ ش)، دارای مدرک لیسانس از دانش‌سرای عالی، دبیر تاریخ و جغرافی؛ محمدعلی شهنازی (۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش)، فارغ‌التحصیل دانش‌سرای مقدماتی، دبیر انگلیسی؛ غلامحسین فردوس برین (۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش)، دارای مدرک دیپلم علمی، دبیر ریاضی؛ مهدی آریان (۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش)، لیسانس دانشکدۀ معقول و منقول، دبیر ادبیات؛ محسن ابطحی (۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش)، دارای مدرک دیپلم علمی، دبیر طبیعیات؛ شفیعی، دبیر طبیعیات؛ و اربابان غفوری، دبیر ورزش. همچنین در بخش دبستان، دوشیزه معتضدی، بانو رئیس قاسمی، بانو صارمی و دوشیزه حکمت معلم سالهای اول تا چهارم، و آقایان فکری، فهیمی، ملکی و هاشمی علیا معلمان سالهای پنجم و ششم بودند. آقای نامدار نیز هنرآموز ورزش دبستان بود.
[۲۸] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۱۵، ۳۱، تهران، ۱۳۲۳ ش.
[۲۹] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۵۱، تهران، ۱۳۲۵ ش.

[ویرایش]

۱۳ - انجمنهای دانش‌آموزی



دبستان شاهپور از ابتدای تأسیس دارای کتابخانه بود.
[۳۰] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۴۱، تهران، ۱۳۲۵ ش.
پس از تأسیس دبیرستان و اختصاص طبقۀ اول عمارت به کتابخانه، برخی از انجمنهای دانش‌آموزی در کتابخانۀ این مجموعه برپا می‌شد. از این انجمنها می‌توان به انجمن سالنامه اشاره کرد که توانست در فاصلۀ سالهای ۱۳۲۳-۱۳۲۵ ش، ۳ شمارۀ سالنامه را منتشر کند.
[۳۱] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۲۸، تهران، ۱۳۲۳ ش.
[۳۲] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۵۲، تهران، ۱۳۲۵ ش.
انجمن نمایش هم توسط دانش‌آموزان اداره می‌شد و چند نمایش ازجمله نمایش «معاشرین بد» را در ۱۳۲۴ ش اجرا کرد. این انجمن در ۱۳۲۵ ش بنا به بخش‌نامۀ وزارت معارف به‌طور موقت تعطیل شد.
[۳۳] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۵۴-۵۵، تهران، ۱۳۲۵ ش.
انجمن ورزش این مدرسه نیز با تشکیل تیمهای ورزشی‌ای همچون والیبال و دوومیدانی، در مسابقات مدارس شرکت می‌کرد. اسماعیل نیاورانی از جملۀ قهرمانان ورزشی دبیرستان شاهپور در رشته‌های دوومیدانی و پرتاب وزنه به شمار می‌آمد. دبیرستان شاهپور به‌سبب برخورداری از موقعیت مناسب و محوطۀ باغ‌فردوس، با دعوت از مدارس منطقه مسابقاتی را میان دانش‌آموزان این مدارس برگزار می‌کرد.
[۳۴] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۴۰، ۴۴، تهران، ۱۳۲۳ ش.
[۳۵] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۵۵-۵۷، تهران، ۱۳۲۵ ش.
از انجمنهای دیگری که در مدرسه برپا بود، می‌توان به انجمن سخنرانی اشاره کرد.
[۳۶] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۳۳، تهران، ۱۳۲۳ ش.

[ویرایش]

۱۴ - تفکیک بخشی از محوطۀ باغ فردوس



در حدود سال ۱۳۲۸ ش، بخش جنوبی محوطۀ باغ ـ فردوس با مساحت ۵۰۰‘۶ مـ۲ به‌عنوان دبیرستان شاهپور، از بخش اصلی آن تفکیک شد.
[۳۷] یادمان دبیرستان آل‌احمد منطقۀ ۱ تهران، به کوشش نادر حبیبیان، ص ۷، ۱۵، تهران، ۱۳۷۳ ش.
[۳۸] عبدیه، شهرزاد، «تاریخچۀ مدرسۀ شاپور تجریش (جلال آل‌احمد)»، ایران، تهران، ۸ / ۷ / ۱۳۸۴ ش.

[ویرایش]

۱۵ - تدریس جلال آل‌احمد در دبیرستان شاهپور



دهه‌های ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰ ش را می‌توان دوران شکوفایی دبیرستان شاهپور دانست. این دبیرستان پس از ایـن دو دهـه سیر نـزولی داشت.
[۳۹] سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۱۹، تهران، ۱۳۲۵ ش.
[۴۰] یادمان دبیرستان آل‌احمد منطقۀ ۱ تهران، به کوشش نادر حبیبیان، ص ۱۵، تهران، ۱۳۷۳ ش.
آگاهی از این دورۀ زمانی بسیار محدود است. در این دوره می‌توان به تدریس جلال آل‌احمد، نویسندۀ معاصر، در کلاس ادبیات دبیرستان شاهپور اشاره کرد. محمود گلابدره‌ای، از شاگردان جلال آل‌احمد، خاطرات تحصیل در دبیرستان شاهپور و ارتباط با آل‌احمد را به‌صورت رمانی به نام آقا جلال منتشر کرده است (ص ۲۸-۳۱). به نظر می‌رسد که از این زمان به بعد، دبیرستان جم در قلهک به‌تدریج به‌عنوان مهم‌ترین دبیرستان شمیران مطرح شد.
[ویرایش]

۱۶ - تغییرنام پس از انقلاب اسلامی



پس از انقلاب اسلامی، با پیشنهاد معلمان دبیرستان شاهپور نام این مدرسه به «جلال آل‌احمد» تغییر کرد.
[۴۱] یادمان دبیرستان آل‌احمد منطقۀ ۱ تهران، به کوشش نادر حبیبیان، ص ۷، تهران، ۱۳۷۳ ش.

[ویرایش]

۱۷ - مدیران دبیرستان پس از انقلاب اسلامی



مدیران دبیرستان آل‌احمد پس از انقلاب اسلامی تا ۱۳۷۲ ش عبارت بودند از: احمد امراللٰهی، عبدالرحیم جاوید، محمدتقی رامین، سید احمد میری و حمیدرضا عمادی.
[۴۲] یادمان دبیرستان آل‌احمد منطقۀ ۱ تهران، به کوشش نادر حبیبیان، ص ۱۶، تهران، ۱۳۷۳ ش.

۵۶ تن از دانش‌آموزان این دبیرستان در جریان جنگ ایران و عراق به شهادت رسیده‌اند.
[۴۳] یادمان دبیرستان آل‌احمد منطقۀ ۱ تهران، به کوشش نادر حبیبیان، ص ۹۱-۹۳، تهران، ۱۳۷۳ ش.

[ویرایش]

۱۸ - بازسازی دبیرستان جلال آل‌احمد



در ۱۳۸۲ ش، سازمان نوسازی مدارس تصمیم به نوسازی دبیرستان جلال آل‌احمد گرفت. این اقدام اعتراض سازمان میراث فرهنگی را مبنی بر تخریب حریم و هویت تاریخی مجموعۀ باغ‌فردوس به همراه داشت.
[۴۴] «هویت تاریخ مجموعۀ باغ‌فردوس در آستانۀ تخریب است»، همشهری، تهران، ۱۳ / ۳ / ۱۳۸۲ ش، س ۱۱، بش ۰۶۸‘ ۳.
سرانجام شهرداری تهران با بازسازی دبیرستان جلال آل‌احمد موافقت کرد و دبیرستان امروزی جلال آل‌احمد مورد بازسازی قرارگرفت.
[۴۵] «شرطی برای توقف ساخت مدرسۀ جلال آل‌احمد»، همشهری، تهران، ۲۳ / ۴ / ۱۳۸۲ ش، س ۱۱، بش ۱۰۶‘ ۳.

[ویرایش]

۱۹ - دیدار هر ساله دانش‌آموزان پیشین



امروزه در نخستین جمعۀ مهرماه هر سال با شروع سال تحصیلی، دانش‌آموزان پیشین دبیرستان شاهپور در محل باغ‌فردوس گرد هم می‌آیند و خاطرات دوران تحصیل خود را زنده می‌کنند.
[ویرایش]

۲۰ - پانویس


 
۱. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص۷، ۸، ۱۱، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۲. ستوده، منوچهر، «باغ‌فردوس»، ناموارۀ دکتر محمود افشار، به کوشش ایرج افشار و کریم اصفهانیان، ص ۱۰۲۰، تهران، ۱۳۶۵ ش، ج ۲.
۳. یغمایی، اقبال، «علی‌اصغر حکمت، سی و چهارمین وزیر معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه»، آموزش و پرورش، ص ۴۱۹، تهران، ۱۳۵۳ ش، شم‌ ۷۵
۴. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص۲۳، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۵. «آیین گشایش دبستانهای تجریش»، تعلیم و تربیت، ص ۵۳۰-۵۳۱ ، تهران، ۱۳۱۵ ش، س ۶، شم‌ ۷.
۶. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص۴۱، تهران، ۱۳۲۵ ش.
۷. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۸، ۱۱، ۲۶، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۸. تحقیقات میدانی مؤلف.
۹. «آیین گشایش دبستانهای تجریش»، تعلیم و تربیت، ص۵۳۱، تهران، ۱۳۱۵ ش، س ۶، شم‌ ۷.
۱۰. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۱۱، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۱۱. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۱۱ ،۱۳، ۴۶-۴۷، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۱۲. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۱۱، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۱۳. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۵۰، تهران، ۱۳۲۵ ش.
۱۴. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۱۱، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۱۵. سالنامۀ دبیرستان جم، ص ۸۵، تهران، ۱۳۴۵ ش.
۱۶. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۲۶، ۲۸، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۱۷. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۲۵-۲۶، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۱۸. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۶۰-۶۱، تهران، ۱۳۲۵ ش.
۱۹. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۴، تهران، ۱۳۲۵ ش.
۲۰. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۵۰، تهران، ۱۳۲۵ ش.
۲۱. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۲۶-۳۰، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۲۲. یادمان دبیرستان آل‌احمد منطقۀ ۱ تهران، به کوشش نادر حبیبیان، ص ۱۵-۱۶، تهران، ۱۳۷۳ ش.
۲۳. ستوده، منوچهر، «باغ‌فردوس»، ناموارۀ دکتر محمود افشار، به کوشش ایرج افشار و کریم اصفهانیان، ص ۱۰۲۰، تهران، ۱۳۶۵ ش، ج ۲.
۲۴. زهیری، علیرضا، عصر پهلوی به روایت اسناد، ص۵۷، تهران، ۱۳۷۹ ش.
۲۵. تحقیقات میدانی مؤلف.
۲۶. «خبرهای فرهنگی»، آموزش و پرورش، ص۶۴ ، تهران، ۱۳۴۲ ش، س ۳۳، شم‌ ۹.
۲۷. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۲۴، تهران، ۱۳۲۵ ش.
۲۸. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۱۵، ۳۱، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۲۹. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۵۱، تهران، ۱۳۲۵ ش.
۳۰. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۴۱، تهران، ۱۳۲۵ ش.
۳۱. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۲۸، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۳۲. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۵۲، تهران، ۱۳۲۵ ش.
۳۳. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۵۴-۵۵، تهران، ۱۳۲۵ ش.
۳۴. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۴۰، ۴۴، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۳۵. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۵۵-۵۷، تهران، ۱۳۲۵ ش.
۳۶. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۳۳، تهران، ۱۳۲۳ ش.
۳۷. یادمان دبیرستان آل‌احمد منطقۀ ۱ تهران، به کوشش نادر حبیبیان، ص ۷، ۱۵، تهران، ۱۳۷۳ ش.
۳۸. عبدیه، شهرزاد، «تاریخچۀ مدرسۀ شاپور تجریش (جلال آل‌احمد)»، ایران، تهران، ۸ / ۷ / ۱۳۸۴ ش.
۳۹. سالنامۀ دبیرستان شاهپور تجریش، سال تحصیلی ۱۳۲۲-۱۳۲۳ ش، ص ۱۹، تهران، ۱۳۲۵ ش.
۴۰. یادمان دبیرستان آل‌احمد منطقۀ ۱ تهران، به کوشش نادر حبیبیان، ص ۱۵، تهران، ۱۳۷۳ ش.
۴۱. یادمان دبیرستان آل‌احمد منطقۀ ۱ تهران، به کوشش نادر حبیبیان، ص ۷، تهران، ۱۳۷۳ ش.
۴۲. یادمان دبیرستان آل‌احمد منطقۀ ۱ تهران، به کوشش نادر حبیبیان، ص ۱۶، تهران، ۱۳۷۳ ش.
۴۳. یادمان دبیرستان آل‌احمد منطقۀ ۱ تهران، به کوشش نادر حبیبیان، ص ۹۱-۹۳، تهران، ۱۳۷۳ ش.
۴۴. «هویت تاریخ مجموعۀ باغ‌فردوس در آستانۀ تخریب است»، همشهری، تهران، ۱۳ / ۳ / ۱۳۸۲ ش، س ۱۱، بش ۰۶۸‘ ۳.
۴۵. «شرطی برای توقف ساخت مدرسۀ جلال آل‌احمد»، همشهری، تهران، ۲۳ / ۴ / ۱۳۸۲ ش، س ۱۱، بش ۱۰۶‘ ۳.

[ویرایش]

۲۱ - منبع



تاره، مسعود، دانشنامه تهران بزرگ، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «شاهپور، دبیرستان»، صفحه۱۰۷۶.    






جعبه ابزار