جماران (زورخانه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زورخانه جماران، یا زورخانۀ شهید اژدری، از قدیمی‌ترین زورخانه‌های موجود در شمیران، واقع در محلۀ جماران.
[ویرایش]
این زورخانه در ۱۳۴۸ ش به همت تنی چند از جوانان
محلۀ جماران با انگیزۀ ایجاد فضایی ورزشی برای جوانان محله با حداقل امکانات موجود در انتهای خیابان اصلی جماران در باغهای قدیمی محل برپا شد. در آن زمان،
مرشد عباس تبارکی و
مرشد جعفر توسلی، مرشدی زورخانه را برعهده داشتند. پس از چندی که از آغاز به کار زورخانۀ جماران می‌گذشت، اردشیر زاهدی، از دولتمردان دورۀ پهلوی دوم، که منزلش در نزدیکی این زورخانه قرار داشت، از صدای ضرب و آواز مرشد و ورزشکاران به کلانتری محل شکایت کرد. از آن به بعد، مقرر شد که ورزشکاران تنها صبحها بدون نواختن ضرب و آواز مرشد، ورزش کنند.
زورخانۀ جماران تا ۱۳۵۱ ش همچنان فعال بود، اما پس از آن، ورزشکارانی که به این زورخانه می‌آمدند، پراکنده شدند و برای ورزش به دیگر زورخانه‌های واقع در شمیران رفتند و بدین‌ترتیب، زورخانۀ جماران نیز تعطیل شد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۱۳۵۷ ش، جوانان محله بر آن شدند تا بار دیگر زورخانه‌ای را در جماران برپا سازند؛ ازهمین‌رو، چند تن که در برپایی زورخانۀ قدیم نیز نقش داشتند، در خیابان یاسر و در زیرزمین خانۀ سابق هوشنگ انصاری، وزیر اسبق اقتصاد و دارایی، که پس از پیروزی انقلاب اسلامی مصادره، و به کمیتۀ انقلاب اسلامی واگذار شده بود، زورخانۀ جماران را برپا کردند.
حجت‌الاسلام و المسلمین حاج سید احمد خمینی نیز ازجمله کسانی بود که به این زورخانه می‌آمد؛ اما پس از چندی، زورخانۀ جماران به‌سبب نگهداری تنی چند از دیپلماتها و کارکنان بازداشت‌شدۀ سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام در آنجا، دوباره تعطیل شد.
دیری نپایید که در مرداد ۱۳۶۱ با رایزنیهای صورت‌گرفته قطعه زمینی وقفی به مساحت حدود ۲۴۴ متر در محل گورستان قدیمی و متروکۀ جماران برای ساخت زورخانه در نظر گرفته شد و با همت عده‌ای از اهالی جماران و ورزش‌دوستان شمیرانی ساخته شد. معماران این ساختمان جعفر جمارانی و عباس گرجی، از باستانی‌کاران پیشکسوت شمیران بودند.
[ویرایش]
زورخانۀ جماران دارای معماری نوین است. کف زورخانه از سطح خیابان ۴ پله پایین‌تر است. پس از ورود به داخل زورخانه، سَردَم قدیم آن که سالها مورد استفاده قرار می‌گرفت، در سمت راست، و سردم جدید آن که در سال ۱۳۹۰ ش ساخته شده است، در روبه‌روی ورودی زورخانه قرار دارد. طاق زورخانه با آیینه‌کاری تزیین شده است. گود زورخانه هشت‌ضلعی، و پوشش کف آن از جنس پلاستیک فشرده است و دیوارۀ آن با نقشهای گل و بته و اشعاری از شیخ احمد جامی شاعر اواخر سدۀ ۵ ق و سخنانی از علی بن ابی‌طالب (ع) حجاری شده است.
بر دیوار سمت چپ ورودی زورخانه، حدیثی از حضرت محمد (ص) دربارۀ امام حسین (ع) روی کاشیهایی به رنگ آبی نوشته شده است. از دیگر تزیینات موجود در این محل، گچ‌بری نقش‌برجسته روی دیوار از شهید ناصر منایی در حال کباده‌کشی است. وی از بنیادگذاران زورخانۀ جماران بود که در ۱۳۶۰ ش در جبهه‌های جنگ تحمیلی به شهادت رسید، همچنین اشعاری از مولانا جلال‌الدین بلخی در مدح علی (ع) و گچ‌بری نقش‌برجستۀ دیگری که در آن، صحنه‌ای از نبرد رستم و سهراب به تصویر کشیده شده است، دیوارهای این زورخانه را تزیین کرده‌اند.
عکسهایی از شهدای جنگ تحمیلی و همچنین پهلوانان و قهرمانان ورزشی محله‌های مختلف شمیران و تهران نیز روی دیوارها نصب شده است.
در این زورخانه در مناسبتهای مختلف همچون اعیاد مذهبی، جشنهایی همراه با آیین و سنتهای پهلوانی صورت می‌پذیرد.
[ویرایش]
[ویرایش]
•
شعبانی،میلاد، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ،برگرفته از مقاله جماران، زورخانه،ص۱۳۴.
