|
| ||||||||||||||||||||||
[ویرایش] ۱ - موقعیت آن در نفشههادر «نقشه نجم‌الدوله» (۱۳۰۹ ق/ ۱۸۹۲ م) از دارالخلافه، در قسمت شرقی محلۀ سنگلج و جانب غربی پاچنار، خیابانی با امتداد شرق به غرب کشیده شده است که به خیابان بازارچه معیر‌الممالک منتهی می‌شود. در ضلع شمال شرقی این خیابان، کوچۀ بن‌بستی به سمت شمال منشعب گشته که نام تکیۀ آقا محمدجعفر نایب در کنار آن نوشته شده است. نجم‌الدوله در این قسمت نام تکیه را بدون علامت تکیه درج کرده است. [۱]
اطلس تهران قدیم، ص۸۵.
در نقشه‌های کرشیش و برزین، نام و نشانی از تکیۀ آقا محمدجعفر نیست، اما در آمار سال ۱۲۶۹ ق از تهران در محلۀ سنگلج، ۱۲ تکیه ثبت گشته که تکیۀ آقا محمدجعفر نایب یکی از آن‌ها است. [۲]
آمار دارالخلافۀ تهران، به کوشش سیروس سعدوندیان و منصوره اتحادیه، ص۲۵۵، تهران، ۱۳۶۸ ش.
ثبت این تکیه نشان می‌دهد که در هر دو نقشۀ کرشیش و برزین ترسیم آن از قلم افتاده است. در آمار همان سال در ذیل دکاکین پاچنار در نزدیکی تکیه، یک باب قنادی و یک باب شمّاعی (شمع‌ریزی) به نام «آقا محمدجعفر نایب فراشخانۀ مبارکه» ثبت شده است. این داده‌ها می‌تواند اشاره‌ای به پیشینۀ آقا محمدجعفر باشد.در آمار اخضرعلیشاه از دارالخلافه، در ۱۳۲۰ ق، شمار تکیه‌های محله‌های سنگلج ۹ باب شمارش شده، [۳]
آمار دارالخلافۀ تهران، به کوشش سیروس سعدوندیان و منصوره اتحادیه، ص۳۵۵، تهران، ۱۳۶۸ ش.
که نشان از کاهش ۳ باب تکیه در فاصلۀ حدود نیم قرن، در آن محله است. در آمار اخضرعلیشاه، در شرح عمارت‌های واقع در پاتوق نایب محمدعلی، خانۀ آقا محمدجعفر نایب نیز ثبت گشته است. [۴]
آمار دارالخلافۀ تهران، به کوشش سیروس سعدوندیان و منصوره اتحادیه، ص۴۶۲، تهران، ۱۳۶۸ ش.
ازاین‌رو، گمان می‌رود نجم‌الدوله در جانمایی تکیۀ آقا محمدجعفر نایب بدون علامت تکیه اشتباه نکرده است. چه، تکیه‌ای که از سال‌ها قبل در آنجا دایر بوده، گویا در زمان ترسیم نقشه وضعیت نامعلومی داشته است و در دهۀ ۱۳۱۰ ق، به ملک مسکونی آقا محمدجعفر نایب بدل گشته است. کوچه‌ای که این تکیه و پس از آن، خانۀ آقا محمدجعفر در آن واقع بوده، بنابر نقشۀ امروزۀ شهر تهران (۱۳۹۸ ش)، به کوچه امانی تغییر نام یافته است که در ضلع شمال شرقی خیابان کارکن اساسی، منشعب از خیابان خیام قرار دارد. [۵]
نقشۀ تهران.
[ویرایش] ۲ - پانویس
[ویرایش] ۳ - منبع• مرادخانی، امیرحسین، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «تکیه آقا محمدجعفر نایب»، ص۴۲۷. رده‌های این صفحه : تکیه های تهران
|
||||||||||||||||||||||
