[ویرایش] ۱ - موقعیت جغرافیاییاین تپه در °۵۱ و ´۳۴ طول شرقی، و °۳۵ و ´۵۰ عرض شمالی، در ارتفاع ۰۴۶‘۲متری از سطح دریا، و بر بالای صخرهای از نوع سنگهای رسوبی که بیشترین ارتفاع آن از سطح زمینهای سمت جنوب حدود ۴۵ متر است، جای دارد. تپۀ تنگلخانه به درازای ۱۲۰ متر و پهنای حدود ۳۰ متر در جهت شمال به جنوب کشیده شده و گرداگرد آن پوشیده از باغهای میوه است. شیب سطح تپۀ تنگل ـ خانه به طرف شمال غربی و روستای افجه کشیده میشود. [ویرایش] ۲ - کاربرد تپهتنگلخانه از نوع تپههایی که لایههای تاریخی و استقراری دارند، نیست. در واقع در گذشته بر بالای این تپه، قلعهای مسکونی وجود داشته است که مردم روستاهای اطراف در مواقع ناامنی و آشوب، زنها، پیرمردها و کودکان خود را در آن پناه میدادند. [ویرایش] ۳ - بقایای معماری خانههای سطح تپهبقایای معماری خانههای سطح تپۀ باستانی تنگلخانه و حصار دفاعی آن که از خشت و گل احداث شده بودند، به مرور زمان بهسبب عدم استفاده و بیتوجهی تخریب، و بر اثر جریان باد و باران و بهخصوص بارشهای تند رگباری شسته شده، و از سطح صخره به زمینهای اطراف ریخته است. [ویرایش] ۴ - لایههای باستانی تپهامروزه (۱۳۸۷ ش) حدود ۷۰ سانتیمتر از لایههای باستانی در سطح تپۀ تنگلخانه باقی مانده که آن هم بر اثر حفاریهای غیرمجاز بهشدت مضطرب شده است. در سطح تپۀ باستانی تنگلخانه و بهخصوص در میان باغهای اطراف آن قطعات فراوانی از آثار باستانی نظیر سفال، استخوان و شیشه یافت میشود که بیشتر مربوط به دوران تاریخی و سدههای نخستین اسلامی تا سدۀ ۸ ق/ ۱۴ م است و سفالهای یادشده بیشتر چرخساز و از انواع نخودی، قرمز، لعابدار، بدون لعاب، منقوش زیگزاگ، هندسی، موجی، نقشکنده و نقشافزوده است. [ویرایش] ۵ - دیرینگی تپهدیرینگی تپۀ تنگلخانه به دوران تاریخی بازمیگردد و از اواخر سدۀ ۹ ق/ ۱۵ م استفاده از آن متروک شده است. تپۀ تنگلخانه در مهرماه ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، و به حفاظت و نظارت سازمان میراث فرهنگی درآمده است. [ویرایش] ۶ - معنای نام تپهتنگل در گویش محلی به معنی کوچک، و نیز به معنی باریک به کار میرود. ازاینرو، گمان میرود چون در گذشته بر بالای تپه اتاق باریک یا کوچکی از گذشتههای دور باقی مانده بوده، آنجا را تنگلخانه نامیدهاند. [ویرایش] ۷ - منبع• پازوکی طرودی، ناصر، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «تپه تنگل خانه»، ص۶۵۱. ردههای این صفحه : تپه های اطراف تهران
|