|
| ||||||||||||||||||||
[ویرایش] ۱ - موقعیت جغرافیاییاین محوطۀ باستانی در جبهۀ شرقی کوه عسل‌عسل و رودخانه سفیدآب، در °۳۵ و ´۵۶ و ´´۱۲ عرض شمالی، و در °۵۱ و ´۵۶ و ´´۵۶ طول شرقی، و در ارتفاع ۶۱۲‘۲متری از سطح دریا جای دارد. [ویرایش] ۲ - بخش‌های تنگهمحوطۀ تاریخی تنگ سفیدآب شامل دو بخش مستقل اما متصل به یکدیگر است: بخش غربی آن که مجاور دره و مسیر رودخانه است، به‌صورت تپه‌ای با قطر متوسط ۳۰ متر در کف و ارتفاع حدود ۱۰ متر خودنمایی می‌کند. به نظر می‌رسد که بخشی از این تپه، به‌خصوص در جبهۀ شمالی، با استفاده از ماشین‌آلات راه‌سازی تخریب و تسطیح شده باشد. در بخش باقی‌ماندۀ سطح تپه نیز آثار حفاری‌های غیرمجاز دیده می‌شود که موجب ایجاد گودالی به عرض حدود ۳ متر و عمق بیش از ۵/ ۲ متر شده است. در بدنۀ گودال حفرشده، شواهدی از آثار باستانی نظیر خاکستر، قطعات سفال، استخوان و قطعات سنگ‌هایی که با نوع سنگ‌های منطقه متفاوت است، یافت می‌شود. احتمال داده می‌شود که این تپه‌ها حاصل تخریب بنا یا دست‌کم برج نگهبانی بلند و مرتفعی باشد که جزئی از مجموعۀ بناهای این محوطه را تشکیل می‌داده است. بخش دوم محوطۀ باستانی تنگ سفیدآب، محوطه‌ای مسطح به ابعاد تقریبی ۸۰ × ۱۱۰ متر است که به‌ظاهر حدود ۶۰ تا ۷۰ متر از بخش اول فاصله دارد. در این قسمت بقایای سنگ‌چین پی بناهایی دیده می‌شود که ابعاد مختلف دارند. به نظر می‌رسد این محوطه دارای حصاری در گرداگرد بوده که عرض پی آن از دیگر بناها بیشتر است، اما قسمت‌هایی از آن کاملاً تخریب شده است. در سطح این بخش از محوطه، به‌خصوص در لابه‌لای خاک‌هایی که بر اثر حفاری‌های غیرمجاز در اطراف انباشته شده است، قطعات فراوانی از آثار باستانی مانند زغال، استخوان، خاکستر، ملاط گچ، سنگ‌های قواره‌شده و قطعات سفال‌های متعلق به دوران‌های تاریخی به‌خصوص هخامنشیان، پارت‌ها و ساسانیان، و سفـال‌های ظریف و منقوش دوران اسلامی به‌خصوص دوره‌های سلجوقیان و صفویه از انواع قرمز، نخودی، و سیاه با نقوش کنده، زیگزاگ، استامپی، موجی، نقش‌افزوده و داغدار، پراکنده و قابل مشاهده است. [ویرایش] ۳ - آثار باستانی موجودبا توجه به مجموعۀ آثار موجود و قابل مشاهده در محوطۀ باستانی تنگ سفیدآب می‌توان حدس زد که این محل دست‌کم مکان استقرار موقتِ ساکنان دشت مرکزی ایران یا دشت مازندران در هنگام کوچ ییلاقی بوده، و مورد استفاده و اسکان آنان قرار می‌گرفته است. کوچ‌روان احتمالاً در زمستان به‌سبب سرمای شدید و بارش‌های سنگین برف که همه‌چیز را تا عمق یکی ـ دو متری دفن می‌کرده، این مکان را ترک می‌کرده‌اند. شواهد یادشده می‌رساند که این مکان از دوران تاریخی تا اواخر حکومت صفویه مورد استفاده بوده، و پس از آن متروک شده است. [ویرایش] ۴ - در فهرست آثار ملیاین مکان باستانی نخستین بار در ۱۳۸۰ ش، شناسایی، بررسی و مستندسازی شده، و پروندۀ ثبتی آن تهیه گردیده، و سرانجام در مهرماه ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. تنگ سفیدآب دارای ارزش مطالعاتی فراوان است و خوشبختانه میزان حفاری‌های غیـرمجاز در آن بـه حـدی نیست که ارزش تـاریخی ـ فرهنگی آن را مخدوش کرده باشد. [ویرایش] ۵ - منبع• پازوکی طرودی، ناصر، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «تنگ سفیدآب»، ص۶۴۸. رده‌های این صفحه : تنگه های تهران
|
||||||||||||||||||||
