|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
باکک bākak ، یا بالَکه و باغکک آبادیی که در جنوب‌شرقی شمیران قرار دارد. نام آن نخستین‌بار در نقشه اشتال، ترسیم‌شده در اواخر دوره‌ی ناصرالدین شاه و چاپ‌شده در (۱۳۱۸ هـ.ق/۱۹۰۰ م) در آلمان، ضبط شده است. این آبادی از شمال به شیان، از جنوب به ابراهیم‌آباد، از شرق به نارمک و از غرب به رودخانه‌ی دارآباد محدود بود. در اوایل دوره‌ی پهلوی به حاجی مؤید دربار تعلق داشت و سپس حاجی حبیب‌الله مالک آن شد. در سال (۱۳۲۵ هـ.ش) دهی کوچک با ۲۳ نفر جمعیت و در سرشماری (۱۳۳۵ هـ.ش) با ۳۵ نفر سکنه ثبت گردید. باکک دارای قنات، باغ بزرگ اناری، ساختمان اربابی و قلعه‌ای قدیمی بود که در دهه‌ی ( ۱۳۴۰ هـ.ش) در تملک مهندس محمدی قرار داشت. در میانه‌های همان دهه، با توسعه‌ی کالبدی تهران به این شهر ضمیمه شد. در دهه‌های بعد نام آن تنها در «باغ باکک» در جنوب‌غربی پارک جنگلی لویزان باقی ماند. امروز بزرگراه شهید زین‌الدین از میان این محدوده عبور می‌کند. بخش عمده‌ای از محله‌ی شمیران‌نو در اراضی پیشین باکک برپا شده است. [ویرایش] ۱ - معرفی و قدمت باککباکک یا بالکه و باغکک سابقاً آبادی‌ای در جنوب شرقی شمیران بود. ظاهراً نخستین سندی که در آن نامی از این آبادی به میان آمده است، نقشه‌ای از نواحی پیرامونی شهر تهران است که شخصی آلمانی به نام اشتال در سال‌های پایانی پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار ترسیم کرده و در (۱۹۰۰ م/ ۱۳۱۸ هـ.ق) در آلمان به چاپ رسیده است. در این نقشه نام این آبادی باغکک ثبت شده است. [۱]
کریمان، حسین، قصران (کوهسران)، ج۱، تهران، ۱۳۵۶ ش، ص۴۹۹.
شاید این نام همان باغ باکک باشد که امروزه (۱۳۸۸ هـ.ش) هنوز کاربرد دارد. [ویرایش] ۲ - محدوده جغرافیاییاراضی آبادی باکک از شمال به اراضی آبادی شیان، از جنوب به اراضی آبادی ابراهیم‌آباد، از شرق به اراضی آبادی نارمک و از غرب به رودخانه دارآباد محدود بود. [ویرایش] ۳ - مالکیت باککاین آبادی در اوایل دوره پهلوی به حاجی مؤید دربار تعلق داشت. بعدها شخصی به نام حاجی حبیب‌الله آن را از او خریداری کرد. بر پایه‌ی اطلاعات موجود، باکک در (۱۳۲۵ هـ.ش/ ۱۹۴۶ م) همچنان در تملک حاجی حبیب‌الله بوده است. [۲]
ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران، ج۱، تهران، ۱۳۷۱ ش، ص۱۵۶.
از لحاظ تقسیمات کشوری دهی کوچک از توابع بخش شمیران به شمار می‌رفته است. [ویرایش] ۴ - جمعیتدارای ۲۳ تن جمعیت بوده است. [۳]
فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، دایره جغرافیایی ستاد ارتش، ج۱، تهران، ۱۳۲۸ ش، ص۳۳.
[۴]
اسامی دهات کشور، اداره کل آمار و ثبت احوال وزارت کشور، ج۱، تهران، ۱۳۲۳ ش، ص۷۳.
در سرشماری (۱۳۳۵ هـ.ش) جمعیت باکک، ۳۵ تن مشتمل بر ۲۱ مرد و ۱۴ زن گزارش شده است. [۵]
گزارش مشروح حوزه سرشماری تهران، وزارت کشور، تهران، ۱۳۳۷ ش، ص۱.
[ویرایش] ۵ - امکانات و بناهای تاریخیبر پایه‌ی اطلاعاتی که تقی فکری در (۱۳۴۲ هـ.ش) ــ یعنی کوتاه‌زمانی پیش از آن‌که اراضی آبادی باکک ضمیمه‌ی تهران بزرگ گردد ــ ارائه داد، این آبادی دارای یک رشته قنات، یک باغ بزرگ اناری، یک ساختمان اربابی و یک قلعه‌ی قدیمی بود. در آن زمان به شخصی به نام مهندس محمدی تعلق داشت. [۶]
ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران، ج۱، تهران، ۱۳۷۱ ش، ص۱۵۶-۱۵۷.
[ویرایش] ۶ - الحاق به تهران و وضعیت کنونیاراضی آبادی باکک همچون دیگر آبادی‌های پیرامون شهر تهران در میانه‌های دهه‌ی (۱۳۴۰ ش) با گسترش کالبدی شهر تهران ضمیمه‌ی آن کلان‌شهر شد. امروزه (۱۳۹۰ هـ.ش) از باکک جز نامی بر جای نمانده است. در زمان ما اراضی جنوب غربی پارک جنگلی لویزان، «باغ باکک» خوانده می‌شود. این بخش از پارک جنگلی لویزان دارای درخت‌های کهن‌سالی است و بزرگراه شهید زین‌الدین از میان آن می‌گذرد. بخش عمده‌ای از محله‌ی شمیران‌نو واقع در شمال شرقی تهران در اراضی آبادی باکک بر پا شده است. [۷]
عزیزی، جواد (از کارکنان اداره املاک شهرداری منطقۀ ۴ تهران)، مصاحبه با مؤلف.
[ویرایش] ۷ - پانویس
[ویرایش] ۸ - منبع• کرم‌همدانی، علی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «باکک»، ص۵۱۴. رده‌های این صفحه : روستاهای تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
