|
| ||||||||||||||||||||
[ویرایش] ۱ - تاریخچهپیشینۀ تأسیس این پژوهشگاه به اواسط دهۀ ۱۳۶۰ ش بازمی‌گردد. در آن دوره برای نخستین بار، سازمان یونسکو با توجه به لرزه‌خیز بودن منطقه، ایدۀ ایجاد مؤسسۀ زلزله‌شناسی جامعی را طرح کرد و پس از آن، تعدادی از کشورها ازجمله هند، عربستان، الجزایر، شوروی سابق، ترکیه، مصر و ایران پیشنهادهایی را به یونسکو ارائه دادند. سرانجام، با تلاش دکتر فیض، نمایندۀ ایران در یونسکو، و پارسی‌زاده، معاون دفتر همکاری‌های بین‌المللی وزارت علوم، اجازۀ راه‌اندازی چنین مؤسسه‌ای به ایران داده شد. تا آن زمان، تنها در ژاپن و یوگسلاوی سابق چنین مؤسسۀ مطالعاتی و پژوهشی‌ای وجود داشت؛ بنابراین با تصویب هیئت وزیران، صدور قطعنامۀ ۲۵۰/ DR در بیست و چهارمین مجمع عمومی یونسکو، و مجوز شورای گسترش آموزش عالی در آذرماه ۱۳۶۸ مؤسسۀ تحقیقاتی جامع در امور زلزله توسط دکتر محسن غفوری آشتیانی ــ که تحصیل‌کرده در رشتۀ مهندسی زلزله و استاد دانشگاه صنعتی شریف بود ــ تأسیس شد؛ بدین ترتیب، «مؤسسۀ بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله» در ۱۳۶۹ ش به طور رسمی در اتاقی در وزارت علوم آغاز به کار کرد و پس از گذشت چند ماه، بنایی دوطبقه و قدیمی در محل کنونی پژوهشگاه خریداری، و مؤسسه به آنجا منتقل شد. [ویرایش] ۲ - تربیت نیروی انسانیتا پیش از تأسیس این پژوهشگاه، به‌سبب خروج بسیاری از مهندسان از کشور و نبود متولی، فعالیت خاصی در امر زلزله انجام نمی‌شد و این کاستی‌ها در زلزلۀ منجیل در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۶۸ به شکل واضحی خود را نشان داد. در فاصلۀ بین وقوع این زلزله تا زلزلۀ بم در ۵ بهمن ۱۳۸۲ ــ که با آغاز به کار مؤسسه هم‌زمان بود ــ افزایش آگاهی و گسترش دانش زلزله و ایمنی به‌عنوان بهترین شاخص، رایج شد و تربیت نیروی انسانی متخصص افزایش چشمگیری یافت. [ویرایش] ۳ - ارتقاء و تمرکززداییدر ۱۳۷۸ ش، زمینِ هم‌جوار مؤسسه خریداری، و بنای فعلی در فضایی به وسعت ۰۰۰‘۱۱ مـ۲ در ۷ طبقه ساخته شد. در پاییز همان سال، براساس مصوبۀ شورای گسترش آموزش عالی، مؤسسه به پژوهشگاه با پژوهشکده‌های زلزله‌شناسی، مهندسی ژئوتکنیک و مهندسی سازه ارتقا یافت. در یازدهمین سال فعالیت نیز، اساسنامۀ جدید آن با توجه به نیازهای کشور تدوین شد و در خرداد ۱۳۸۰، به تصویب شورای گسترش آموزش عالی رسید. در راستای تمرکززدایی وزارتخانه، تشکیل هیئت ممیزۀ مستقل پژوهشگاه در مهر ماه ۱۳۸۱، و همچنین تشکیل هیئت امنای مستقل پژوهشگاه در تابستان ۱۳۸۳ به تصویب رسید. [ویرایش] ۴ - تأسیس مرکز ملی پیش‌بینی زلزلهلزوم توجه به مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ناشی از زلزله و همچنین پیش‌بینی آن سبب شد تا شورای گسترش آموزش عالی در تیرماه ۱۳۸۳ با ایجاد «پژوهشکدۀ مدیریت خطرپذیری» با ۳ گروه پژوهشی مدیریت خطرپذیری و بحران، برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای و مطالعات اقتصادی ـ اجتماعی ـ فرهنگی، در شهریور همان سال، با ایجاد «مرکز ملی پیش‌بینی زلزله» با دو گروه پژوهشی ژئودینامیک و لرزه و فیزیک زمین و فضا موافقت اصولی کند؛ همچنین برپایۀ مصوبۀ مرداد ۱۳۸۴ کمیسیون تخصصی قطب‌های علمی، قطب علمی مدیریت خطرپذیری و بحران برای مطالعۀ همۀ جنبه‌های مختلف مرتبط در پژوهشگاه تأسیس شد. با توجه به گسترش پژوهشگاه از بدو تأسیس، ساختار تشکیلاتی جدید آن در تیر ماه ۱۳۸۴، به تصویب هیئت امنا رسید. در حال حاضر، پژوهشگاه از ۳ معاونت پژوهش و فناوری؛ برنامه‌ریزی و پشتیبانی پژوهشی؛ و اجرایی، نیز از پژوهشکده‌های زلزله‌شناسی، مهندسی ژئوتکنیک، مهندسی سازه، مدیریت خطرپذیری و بحران و مرکز ملی پیش‌بینی زلزله و همچنین، دفتر ریاست و همکاری‌های بین‌الملل، دفتر نظارت و ارزیابی، مدیریت آموزش همگانی و ادارۀ حراست تشکیل شده است. [ویرایش] ۵ - وظایف پژوهشگاهوظایف پژوهشگاه در قالب اهداف پژوهشی، فناوری و آموزشی در زمینه‌های زلزله‌شناسی، مهندسی ژئوتکنیک، مهندسی سازه، مدیریت خطرپذیری و خدمات مشاوره‌ای عبارت‌اند از: مطالعات و تحقیقات جامع تحلیلی، تجربی، صحرایی و دستگاهی با هدف شناخت بهتر و دقیق‌تر چشمه‌های لرزه‌ای (گسل‌ها)، پوستۀ ایران‌زمین، لرزه‌خیزی، خطر زمین‌لرزه، پهنه‌بندی، تهیۀ انواع نقشه‌ها و تدوین کاتالوگ داده‌های زلزله و بهبود شبکۀ ملی لرزه‌نگاری باند پهن کشور؛ برگزاری دوره‌های آموزشی، کارگاه‌های تخصصی، سمینارها و همایش‌های ملی و بین‌المللی؛ توسعۀ فرهنگ ایمنی، پیشگیری و آمادگی در برابر زلزله؛ مدیریت بحران؛ توسعۀ فناوری جدید ساختمانی برای تولید نیمه‌صنعتی ساختمانهای مقاوم؛ اطلاع‌رسانی؛ ارائۀ خدمات مشاوره‌ای به سازمانهای اجرایی و جامعۀ مهندسی کشور؛ تربیت نیروی متخصص با برگزاری دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری در زمینۀ فعالیت‌های پژوهشگاه؛ همکاری‌های علمی ـ پژوهشی با مراکز تحقیقاتی و آموزشی داخل و خارج و سازمانهای بین‌المللی نظیر یونسکو، جامعۀ اروپا و انجمن‌های علمی و مهندسی بین‌المللی برای استفاده از امکانات مؤسسات یادشده و تبادل اطلاعات علمی و فنی. [ویرایش] ۶ - هدف از تأسیس پژوهشگاههدف از تأسیس پژوهشگاه، پژوهش، فناوری، آموزش و ارائۀ خدمات مهندسی و مشاوره‌ای در تمامی زمینه‌های مرتبط با زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، بحران‌های ناشی از زلزله، ارائۀ پیشنهادها و راهکارهای عملی، کمک به اجرای آنها برای کاهش خطرپذیری، و گسترش فرهنگ ایمنی در برابر زلزله در کشور و منطقه عنوان شده است؛ همچنین مجلۀ علمی ـ پژوهشی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، پژوهش‌نامه و خبرنامۀ زلزله هر فصل در این مرکز منتشر می‌شود. [۱]
غفوری آشتیانی، محسن (نخستین رئیس پژوهشگاه زلزله‌شناسی)، مصاحبه با مؤلف.
[ویرایش] ۷ - پانویس
[ویرایش] ۸ - منبععطاری، هما،مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله»، ص۹۵۳. رده‌های این صفحه : پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله | پژوهشگاه‌های بین المللی تهران
|
||||||||||||||||||||
