هنرستان صنعتی ارت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ارت، هنرستان صنعتی honarestān-e sanʾatī-ye ort، آموزشگاهی فنی ـ حرفه‌ای ویژۀ آموزش کلیمیان (تأسیس: ۱۳۲۹ ش/ ۱۹۵۰ م).
[ویرایش]
هنرستان فنی ارت وابسته به مؤسسه‌ای یهودی با نام «
سازمان بازپروری و آموزش» بود و به نـام اختصاری ارت شهرت داشت. این سازمان در ۱۲۹۷ ق/ ۱۸۸۰ م در روسیه به‌منظور رشد و گسترش آموزشهای فنی و حرفه‌ای و کشاورزی در میان یهودیان تأسیس شد. ارت تا ۱۲۹۹ ش/ ۱۹۲۰ م تنها در روسیه فعالیت داشت و ازآن‌پس، تا ۱۳۲۴ ش/ ۱۹۴۵م، حوزۀ فعالیت خود را در شماری از کشورهای اروپایی گسترش داد
این مؤسسه بعدها به ژنو انتقال یافت
[ویرایش]
در شهریور ۱۳۲۹/ سپتامبر ۱۹۵۰، مؤسسۀ ارت در ایران آغاز به فعالیت کرد و کمیتۀ مرکزی ارت از شخصیتهای کلیمی ایرانی تشکیل شد. ارت پس از آلیانس اسرائیلی، دومین نهاد آموزشی خارجی بود که در ایران برای آموزش یهودیان آغاز به فعالیت کرد (همانجا). دفتر هنرستان در خیابان تهران‌نو، جنب
بهشتیه کلیمیان قرار داشت. بخشی از بودجۀ آموزشی آموزشگاه از سوی مؤسسۀ جهانی ارت تأمین می‌شد و کلیمیان ایران نیز از طریق کمکهای مردمی و با در اختیار گذاشتن مکان مناسب برای آموزشگاه، با این مؤسسه همکاری می‌کردند
[ویرایش]
مهم‌ترین مرکز آموزشی‌ای که
مؤسسه ارت بنا نهاد، هنرستانی صنعتی بود که بنای آن در
خیابان دماوند روبه‌روی
خیابان اقبال واقع است. مجوز رسمی فعالیت هنرستان صنعتی مرکزی ارت در تهران را یکی از کلیمیان ایرانی به نام
مرتضی شهسی در ۱۳۳۴ ش، از سوی شورای عالی فرهنگ دریافت کرد
ارت پیش از آنکه امتیاز رسمی فعالیت در ایران داشته باشد، فعالیت آموزشی خود را نخست به‌صورت دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت چهار، شش یا هشت‌ماهه آغاز، و پس از چندی، در شهریور ۱۳۳۰، دوره‌های آموزشی سه‌ساله را برگزار کرد. با رسمیت‌یافتن فعالیت مؤسسۀ ارت، دورۀ آموزشی مطابق با دورۀ متوسطه در آن برپا شد و سرانجام دورۀ فوق‌دیپلم در این هنرستان صنعتی افتتاح گشت. در ۱۳۵۵ ش، ۴۲۱ هنرجوی پسر و ۴۲۰ هنرجوی دختر در این هنرستان به تحصیل می‌پرداختند
[ویرایش]
هنرستان صنعتی ارت از حمایت نهادهای یهودی، همچون کمیتۀ مرکزی و کمیتۀ بانوان ارت بهره‌مند بود
موسى طرب، مرتضى سنهی، آقای کهنیم، ابراهیم راد و نجات گبای به‌ترتیب رؤسای کمیتۀ مرکزی ارت ایران بودند. در ۱۳۵۰ ش ریاست کمیتۀ ارتِ بانوان برعهدۀ شمسی بنایان بود
[ویرایش]
هنرستان دارای امکانات شبانه‌روزی بود و دانش‌آموزان شهرستانی می‌توانستند در آنجا اقامت کنند
.
در ۱۳۵۵ ش، ۲۶۰ دانش‌آموز در بخش شبانه‌روزی اقامت داشتند و درمجموع، نزدیک به ۵هزار دانش‌آموز دختر و پسر از هنرستان ارت فارغ‌التحصیل شده بودند
[ویرایش]
در هنرستان ارت این رشته‌ها تدریس می‌شدند: الکترونیک و رادیوتلویزیون، الکترونیک و برق، مکانیک، فلزکاری و قالب‌سازی، اتومکانیک برای پسران و رشته‌های ساختمان، نقشه‌کشی ساختمان، امور اداری بازرگانی، منشی‌گری و آموزشهایی همچون خیاطی برای دختران. افزون‌براینها، هنرستان ارت به هنرجویان کلیمی، زبان عبری و تعلیمات دینی یهودیت را نیز آموزش می‌داد
[ویرایش]
هنرستان فنی ارت از سوی وزارت علوم و آموزش عالی به‌عنوان آموزشگاهی مستقل شناخته شده بود و الزاماً تابع قوانین آموزشی وزارت آموزش‌وپرورش نبود. بااین‌حال، فارغ‌التحصیلان آن اجازه داشتند تا در دانشگاههای ایران ادامۀ تحصیل دهند. هنرستان افزون‌بر آموزش هنرجویان کلیمی، هنرجویانی از میان اقلیتها و مسلمانان نیز می‌پذیرفت. فارغ‌التحصیلان هنرستان درصورتی‌کـه قصد فعـالیت حـرفـه‌ای داشتند، از سـوی مـؤسسۀ ارت حمـایت مالـی می‌شدنـد و تسهیلاتـی در اختیارشان قرار می‌گرفتد
فعالیت ارت در ایران با پیروزی انقلاب اسلامی پایان یافت. از آغاز دهۀ ۱۳۶۰ ش هنرستان صنعتی ارت به هنرستان صنعتی آزادی فلسطین تغییر نام داد و در شمار مدارس دولتی درآمد.
[ویرایش]
[ویرایش]
تاره،مسعود، دانشنامه تهران بزرگ، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «هنرستان صنعتی ارت»، صفحه۷۸.
