• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فرمانیه (محله)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


فرمانیه، محله‌ای در منطقۀ ۱ شهرداری تهران.

[ویرایش]

۱ - تاریخچه


زمینهای این محله در گذشته جزو اراضی شمالی رستم‌آباد علیا بوده است. نام این محله از منصب عبدالحسین میرزا سالار لشکر، نوۀ عباس میرزا و فرمانفرمای کرمان، کرمانشاهان و فارس در دوره‌های ناصری و مظفری گرفته شده است .
[۱] بامداد، مهدی، شرح حال رجال ایران،ج۲،ص۲۴۷، تهران، ۱۳۴۷ ش.
بخش عمده‌ای از زمینهای فرمانیه متعلق به کامران میرزا نایب‌السلطنه، فرزند سوم ناصرالدین شاه قاجار، بوده است. پس از فوت او این اراضی به دخترش که همسر جان محمد خان بود، رسید. سپس عبدالحسین میرزا فرمانفرما آن را خرید. بخش دیگری از اراضی فرمانیه را نیز فرمانفرما ظاهراً در ۱۳۲۶ ق از محمد ولی خان آصف‌السلطنه، داماد مظفرالدین شاه، خریداری کرد که احتمالاً وسعت فرمانیه، یک و نیم دانگ از رستم آباد علیا را شامل می‌شده است
[۲] ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران،چ۲،ص۶۲۷، تهران، ۱۳۷۴ ش.

[ویرایش]

۲ - آبادانی


عبدالحسین میرزا باغی به وسعت ۰۰۰‘۶۰ مـ۲ و عمارتی در آن برپا داشته که به باغ رضوانیه شهرت داشته است.
[۳] فرمانفرماییان، منوچهر و رخشان فرمانفرماییان، خون و نفت،ص۹۰، ترجمۀ مهدی حقیقت‌خواه، تهران، ۱۳۷۷ ش.

باغ فرمانیه توسط رشته قناتی به طول ۰۰۰‘۱ متر، مـوسوم بـه قنـات فرمانیه ــ کـه مادرچاه آن در شمال نیاوران و مظهر آن در شمال باغ قرار داشته ــ آبیاری می‌شده است.
[۴] مالکی، احمد و احمد خورسندی آقایی، قنات در ایران، مطالعۀ موردی شهر تهران،ص۱۷۶، تهران، ۱۳۸۴ ش.
[۵] سیمای قنوات منطقۀ یک، گروه آب و فاضلاب ستاد محیط زیست و انرژی، پروژۀ ساماندهی خدمات شهر تهران،ص۲۰، تهران، ۱۳۸۴ ش؛
این باغ و عمارت موجود در آن، اقامتگاه تابستانی عبدالحسین میرزا فرمانفرما بود و افزون بر آن هر یک از ۸ همسر او دارای خانه و باغ اختصاصی در املاک فرمانیه بودند. خانوادۀ عبدالحسین میرزا به هنگام فصل گرما، دو ماه از سال را در ییلاق فرمانیه به سر می‌بردند. فرمانفرما به‌ندرت شبها در فرمانیه می‌ماند و پس از صرف شام به تهران بازمی‌گشت. او معمولاً هر روز از میهمانهای خود برای صرف ناهار در زیرزمینهای بزرگی که در زیر خانه‌های مجموعۀ فرمانیه قرار داشت، پذیرایی می‌کرد. در آنجا بادبزن بسیار بزرگی از سقف آویزان بود که خدمتکاران آن را با طناب از اتاق مجاور، عقب و جلو می‌کشیدند و بدین وسیله او و میهمانانش را خنک می‌کردند.
[۶] فرمانفرماییان، منوچهر و رخشان فرمانفرماییان، خون و نفت،ص۹۰، ترجمۀ مهدی حقیقت‌خواه، تهران، ۱۳۷۷ ش.
[۷] فرمانفرماییان، ستاره، دختری از ایران، ترجمۀ ابوالفضل طباطبایی،ص۸۶، تهران، ۱۳۷۷ ش.

فرمانفرما در زمان حیاتش ملک فرمانیه را میان فرزندان خود از عزت‌الدوله، همسر اولش، تقسیم کرد. ظاهراً باغ و عمارت حاکم‌نشین فرمانیه، به فیروز میرزا نصرت الدوله، پسر ارشد، رسید.
[۸] فرمانفرماییان، منوچهر و رخشان فرمانفرماییان، خون و نفت،ص۶۶-۶۷، ترجمۀ مهدی حقیقت‌خواه، تهران، ۱۳۷۷ ش.
نصرت‌الدوله مدتی در آنجا سکنا گزید. این ایام (۱۳۰۷ ش) مقارن با نخست وزیری مخبرالسلطنه هدایت بود که نصرت الدوله در آن کابینه، تصدی وزارت مالیه را برعهده داشته است. به گزارش مخبرالسلطنه، در آن زمان مجالس محدودی با حضور شماری از اعضای هیئت دولت و نیز تیمورتاش (وزیر دربار) وحبیب الله خان شیبانی (وزیر فواید عامه) برگزار می‌شده است.
[۹] هدایت، مهدیقلی، خاطرات و خطرات، ص۳۷۹،تهران، ۱۳۴۴ ش.

نصرت‌الدوله که به‌سبب ولخرجیهایش، بدهیهای کلانی داشت، نخست منزل مجلل خود در فرمانیه را به سفارت فرانسه اجاره داد. این خانه را سرانجام دولت ایتالیا برای اقامت تابستانی اعضای سفارتش خرید.
[۱۰] فرمانفرماییان، منوچهر و رخشان فرمانفرماییان، خون و نفت،ص۶۷، ترجمۀ مهدی حقیقت‌خواه، تهران، ۱۳۷۷ ش.
بقیۀ زمینهای فرمانیه که میان باغ و خیابانهای غربی فرمانیه و اراضی جنوب آن تا رستم‌آباد قرار دارد و نیز زمینهای واقع در شمال باغ که امروزه سفارت ایتالیا و خیابان سعید روحانی در آن واقع است، برای ورثه باقی ماند. خیابانهای گل‌کار و بن‌بست مهمان‌نواز نیز از این مجموعه بیرون آمده است.
[۱۱] معتمدی، محسن، جغرافیای تاریخی تهران،ص۳۴۶، تهران، ۱۳۸۱ ش.

[ویرایش]

۳ - موقعیت جغرافیایی


امروزه املاک فرمانیه محله‌ای در منطقۀ ۱ شهرداری تهران (شمیران) است؛ این محله از شمال به خیابان شهید لواسانی و محلۀ سامیان، از جنوب به محلۀ اختیاریه و بزرگراه صدر، از غرب به محلۀ چیذر، و از شرق به محلۀ اراج محدود می‌شود.
[ویرایش]

۴ - پانویس

 
۱. ↑ بامداد، مهدی، شرح حال رجال ایران،ج۲،ص۲۴۷، تهران، ۱۳۴۷ ش.
۲. ↑ ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران،چ۲،ص۶۲۷، تهران، ۱۳۷۴ ش.
۳. ↑ فرمانفرماییان، منوچهر و رخشان فرمانفرماییان، خون و نفت،ص۹۰، ترجمۀ مهدی حقیقت‌خواه، تهران، ۱۳۷۷ ش.
۴. ↑ مالکی، احمد و احمد خورسندی آقایی، قنات در ایران، مطالعۀ موردی شهر تهران،ص۱۷۶، تهران، ۱۳۸۴ ش.
۵. ↑ سیمای قنوات منطقۀ یک، گروه آب و فاضلاب ستاد محیط زیست و انرژی، پروژۀ ساماندهی خدمات شهر تهران،ص۲۰، تهران، ۱۳۸۴ ش؛
۶. ↑ فرمانفرماییان، منوچهر و رخشان فرمانفرماییان، خون و نفت،ص۹۰، ترجمۀ مهدی حقیقت‌خواه، تهران، ۱۳۷۷ ش.
۷. ↑ فرمانفرماییان، ستاره، دختری از ایران، ترجمۀ ابوالفضل طباطبایی،ص۸۶، تهران، ۱۳۷۷ ش.
۸. ↑ فرمانفرماییان، منوچهر و رخشان فرمانفرماییان، خون و نفت،ص۶۶-۶۷، ترجمۀ مهدی حقیقت‌خواه، تهران، ۱۳۷۷ ش.
۹. ↑ هدایت، مهدیقلی، خاطرات و خطرات، ص۳۷۹،تهران، ۱۳۴۴ ش.
۱۰. ↑ فرمانفرماییان، منوچهر و رخشان فرمانفرماییان، خون و نفت،ص۶۷، ترجمۀ مهدی حقیقت‌خواه، تهران، ۱۳۷۷ ش.
۱۱. ↑ معتمدی، محسن، جغرافیای تاریخی تهران،ص۳۴۶، تهران، ۱۳۸۱ ش.

[ویرایش]

۵ - منبع


•مرادیان منفرد،عای محمد، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ،برگرفته از مقاله «فرمانیه» ص۱۱۶۲.    


رده‌های این صفحه : محلات منطقۀ 1 شهرداری تهران | محله
جعبه ابزار