|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[ویرایش] ۱ - دلیل نامگذاریروی برخی از سنگ‌مزارهای قدیمی در چیذر کلمۀ شیزر حک شده که ظاهراً معرب واژۀ چیذر است. بر بالای تپه‌ای میان رستم‌آباد و چیذر در نزدیکی امامزاده علی‌اکبر، آثاری از قلعه‌ای قدیمی دیده شده است که گمان می‌رود در دوران پیش از اسلام، پرستشگاه یا آتشکدۀ زردشتیان بوده است. برخی نیز چیذر (متشکل از دو بخش چی و زر) را به معنی زرخیز می‌دانند و بر این باورند که به‌سبب حاصلخیزبودن خاک این منطقه، آنجا را چیذر نامیده‌اند. [۱]
کریمان، حسین، تهران در گذشته و حال، ص۴۱۲، تهران، ۱۳۵۵ ش.
[۲]
طباطبایی، محمد هادی و دیگران، تهران ۱۰۰، ویژه‌نامۀ صدسالگی شهرداری تهران، ص۶۸، تهران، ۱۳۸۷ ش.
[۳]
فرزادمنش، شیما، «توصیف محلۀ چیذر»، آرشیو شهرداری منطقۀ یک تهران، ص۶، ۱۳۸۹ ش.
[ویرایش] ۲ - تاریخچهدر دوره ناصری، روستای چیذر در ابتدا به اتابک اعظم (امین‌السلطان) تعلق داشته، و پس از مرگ او، به دامادش صارم‌الدوله رسیده است. [۴]
طباطبایی، محمد هادی و دیگران، تهران ۱۰۰، ویژه‌نامۀ صدسالگی شهرداری تهران، ص۶۸، تهران، ۱۳۸۷ ش.
همچنین غلامحسین غفاری ملقب به صاحب‌اختیار، فرزند فرخ خان امین‌الدوله و از رجال دورۀ ناصری، در روستای چیذر باغ ییلاقی بزرگ و مصفایی ساخته بود. او در ۱۳۱۱ ق، در این باغ و در حضور ناصرالدین شاه، مارگیرانی را از طایفه‌ای در قزوین دعوت کرده بود که معیرالممالک به‌تفصیل به شرح این ماجرا پرداخته است. [۵]
معیرالممالک، دوستعلی، رجال عصر ناصری، ص۱۳۷-۱۳۸، تهران، ۱۳۶۱ ش.
صاحب‌اختیار بعدها در دورۀ مظفرالدین شاه، باغ چیذر را به شعاع‌السلطنه، پسر مظفرالدین شاه، فروخت. [۶]
معیرالممالک، دوستعلی، رجال عصر ناصری، ص۱۳۸، تهران، ۱۳۶۱ ش.
[۷]
معتمدی، محسن، جغرافیای تاریخی تهران، ص۳۷۱، تهران، ۱۳۸۱ ش.
از رویدادهای مهم در چیذر می‌توان به دستگیری ظهیرالاسلام، داماد ناصرالدین شاه و امام‌جمعۀ تهران، در ۱۳۲۹ ق، چند روز پس از تشکیل کابینۀ دوم سپهسالار محمدولی خان تنکابنی اشاره کرد. [۸]
صادق (مستشارالدوله)، صادق، خاطرات و اسناد، به کوشش ایرج افشار، ج۱، ص۷۴و ۹۵، تهران، ۱۳۶۱ ش.
[ویرایش] ۳ - وقفیات روستااین روستا همچنین دارای موقوفاتی بوده است؛ ازجمله: ۶ دانگ زمین مزروعی به مساحت ۶۰۰‘۱ متر (وقف امامزاده علی‌اکبر)، آب رود دربند، قنات اول بالاده، قنات دوم بالاده (وقف امامزاده علی‌اکبر)، یک قطعه زمین مزروعی به مساحت ۶۰۰‘۱ متر که شخصی به نام فاطمه خانم در ۱۳۲۱ ق وقف مسجد و حمام چیذر کرده بود، و یک قطعه زمین مزروعی به مساحت ۴۰۰‘۲ متر که حاج محمداسماعیل در ۱۳۳۶ ق وقف حمام زنانۀ چیذر نموده بود. [۹]
ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران، ج۱، ص۳۳۴-۳۳۵، تهران، ۱۳۷۱ ش.
[ویرایش] ۴ - مشاغل مردم روستااهالی چیذر در گذشته به کشاورزی، گله‌داری و کار در کارخانۀ ضراب‌خانه و قورخانه سلطنت‌آباد مشغول بودند. غلات، صیفی‌جات و انار از محصولات کشاورزی روستای چیذر بوده، و آب مورد نیاز این روستا از دو رشته قنات و رودهای دربند و دارآباد تأمین می‌شده است. [۱۰]
فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، استان مرکزی، دایرۀ جغرافیایی ستاد ارتش، ج۱، ص۶۳، تهران، ۱۳۲۸ ش.
[۱۱]
محمودیان، علی‌اکبر و دیگران، اطلس شهرستان شمیران، ص۸۳، تهران، ۱۳۸۱ ش.
[۱۲]
کریمان، حسین، قصران ( کوهسران)، ج۱، ص۵۰۴، تهران، ۱۳۵۶ ش.
[۱۳]
بلاغی، عبدالحجت، تاریخ تهران، قسمت شمالی و مضافات، شمران قدیم، ص۴۲، قم، ۱۳۵۰ ش.
[۱۴]
ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران، ج۱، ص۳۲۶-۳۲۷، تهران، ۱۳۷۱ ش.
[ویرایش] ۵ - تغییر کاربردی از روستا به محلهروستای چیذر در ۱۳۳۵ ش دارای ۲۳۴‘۱ تن جمعیت بوده، [۱۵]
گزارش مشروح حوزۀ سرشماری تهران، وزارت کشور، ص۲، ۱۳۳۷ ش.
و بعدها با گسترش کالبدی شهر تهران، همانند دیگر روستاهای منطقۀ شمیران به این کلان‌شهر ضمیمه شده است و امروزه (۱۳۹۰ ش)، یکی از محله‌های شمال تهران به شمار می‌آید.[ویرایش] ۶ - مناطق اطراف محلهمحلۀ چیذر از شمال به خیابان شهید لواسانی واقع در محلۀ فرمانیه، از جنوب به بزرگراه صدر، بلوار قیطریه و میدان پیروز، از غرب به خیابان‌های براتی نعمتی و [[خیابان لاله|]|لاله]]، و از شرق به خیابان پاشاظهری واقع در محلۀ کامرانیه محدود می‌شود. [ویرایش] ۷ - اماکن مذهبی محلهمسجد قائم چیذر، حوزۀ علمیۀ چیذر، و بقعه امامزادگان علی‌اکبر و بقعه اسماعیل از اماکن مذهبی این محله‌اند. [۱۶]
فرزادمنش، شیما، «توصیف محلۀ چیذر»، آرشیو شهرداری منطقۀ یک تهران، ص۱و ۶، ۱۳۸۹ ش.
[۱۷]
اعتمادالسلطنه، محمدحسن، مرآة البلدان، به کوشش عبدالحسین نوایی و هاشم محدث، ج۴، ص۲۳۶۰، تهران، ۱۳۶۸ ش.
که وجود آنها در چیذر بیانگر بافت مذهبی این محله است.[ویرایش] ۸ - ظاهر محلهخیابانهای محلۀ چیذر ــ برخلاف محله‌های مجاور آن که دارای خیابان‌های متقاطع و موازی هستند ــ به‌صورت دایره، به دور بقعۀ امامزاده علی‌اکبر کشیده شده‌اند. کوچه‌های این محله نیز به‌سبب قرارگرفتن روی تپه، دارای شیب تند هستند. کوچه‌های تکیه و امامزاده از کوچه‌های معروف محلۀ چیذر به شمار می‌آیند. از طایفه‌های ساکن در این محله نیز می‌توان به هاشمی علیا و چیذری اشاره کرد. [۱۸]
فرزادمنش، شیما، «توصیف محلۀ چیذر»، آرشیو شهرداری منطقۀ یک تهران، ص۱و ۶، ۱۳۸۹ ش.
[ویرایش] ۹ - پانویس
[ویرایش] ۱۰ - منبع• موسوی‌زاده، حسن، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «شیذر»، ص۷۵۳. رده‌های این صفحه : محله های تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
