|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[ویرایش] ۱ - تاریخچهدر منابع تاریخی، از جماران با نام جاموران، از توابع ری در قصران خارج یاد شده است. [۱]
عطاردی قوچانی، عزیزالله، مشایخ فقه و حدیث،ص۲۳، تهران، ۱۳۷۳ ش.
[۲]
برقعی، علی‌اکبر، راهنمای دانشوران،ج۱،ص۱۲۶،قم، ۱۳۲۸ ش.
ظاهراً برای نخستین‌بار، نام جماران به صورت جاموران، در اشاره به محدثی شیعی به نام ابوعبداللٰه جامورانی رازی که احتمالاً در سدۀ ۳ ق می‌زیسته، از سوی احمد بن محمد برقی (د ۲۷۴ ق) [۳]
برقی، احمد، المحاسن، به کوشش جلال الدین محدث ارموی،ج۲،ص۳۹۰،تهران، ۱۳۳۰ ش/ ۱۳۷۰ ق.
و محمد بن حسن صفار(د ۲۹۰ ق) [۴]
صفار، محمد، بصائر الدرجات،ص۳۶۶،تهران، ۱۳۶۲ ش/ ۱۴۰۴ ق.
یاد شده است. به نوشتۀ رافعی قزوینی، پس از فتوحات عربها در ایران و دستیابی آنان به سرزمین ری، سپاهیان عرب در چند نقطۀ آن ازجمله جاموران یا جماران مستقر شدند [۵]
رافعی قزوینی، عبدالکریم، التدوین فی اخبار قزوین، به کوشش عزیزالله عطاردی،ج۱، ص۶۴-۶۵،تهران، ۱۳۷۶ ش.
اگر این نوشته درست باشد، می‌توان گفت که جاموران یا جماران در زمان فتوحات عربها در ایران، روستایی آباد بوده است و دیرینگی آن نیز به پیش از اسلام بازمی‌گردد.از تاریخ جماران تا پیش از دوره قاجار، آگاهی‌ای بیش از این در دست نیست؛ تنها می‌دانیم پس از آنکه آقا محمد خان قاجار تهران را به پایتختی برگزید، روستاهای کوهپایه‌های شمیران، ازجمله جماران به تابستانگاه و تفرجگاه تهرانیان بدل شد و مورد توجه قرارگرفت. [۶]
اعتمادالسلطنه، محمدحسن، مرآة البلدان، به کوشش عبدالحسین نوایی و هاشم محدث،ج۴،ص ۲۲۵۰، تهران، ۱۳۶۸ ش.
از آن پس، در منابع تاریخی ذیل شرح سفرهای ییلاقی شاهان قاجار، و یا در سفرنامه‌ها از این روستاها یاد شده است. در دوره ناصری، جماران دارای چند باب دکان از قبیل عطاری،بقالی و قصابی، و حدود ۴۰ تا ۵۰ باب خانه، یک حمام،مسجد و تکیه بوده است. آقا سید محمدباقر جمارانی، از اعیان و روحانیان آن زمان، در جماران املاک، قنات، باغ و عمارت ی ممتاز داشته است. [۷]
اعتمادالسلطنه، محمدحسن، مرآة البلدان، به کوشش عبدالحسین نوایی و هاشم محدث،ج۴،ص ۲۲۵۰، تهران، ۱۳۶۸ ش.
[ویرایش] ۲ - شیوع بیماری وبادر ذیل وقایع سال ۱۲۶۹ ق آمده است که در برخی از روستاهای شمیران ازجمله جماران، بیماری وبا شیوع پیدا کرده بود. [۸]
اعتمادالسلطنه، محمدحسن، مرآة البلدان، به کوشش عبدالحسین نوایی و هاشم محدث،ج۲،ص ۱۱۶۰، تهران، ۱۳۶۸ ش.
[ویرایش] ۳ - شغل و محصولات روستااهالی جماران در آن دوره، بیشتر به کار کشاورزی اشتغال داشتند و برخی دیگر نیز به باغداری یا به صورت محدود، به دامداری می‌پرداختند . گندم، جو، صیفی و میوه از محصولات کشاورزی آنجا به شمار می‌رفت. [ویرایش] ۴ - منبع تامین آب روستاآب مورد نیاز اهالی برای آشامیدن و کشاورزی از چند رشته قنات و آب رودخانه دربند تأمین می‌شد. قنات حاجی سید محمدباقر،قنات آقا سید ابراهیم جمارانی،قنات ده، قنات سر استخر، قنات درۀ جنی و قنات جوستان از قناتهای مشهور جماران به شمار می‌رفته است. [ویرایش] ۵ - باغ های معروف جماراناز باغهای معروف جماران نیز می‌توان به باغ برکج، باغ جوستان، باغ سولک، باغ سیت و باغ سید محمدباقر جمارانی اشاره کرد. [۹]
اعتمادالسلطنه، محمدحسن، مرآة البلدان، به کوشش عبدالحسین نوایی و هاشم محدث،ج۴،ص۲۲۵۰، تهران، ۱۳۶۸ ش.
[۱۰]
ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران،ج۱۱،ص۳۰۴-۳۰۶،تهران، ۱۳۷۱ ش.
[ویرایش] ۶ - جمعیت جمارانجماران در سالهای میانی دهۀ ۱۳۳۰ ش، دارای ۷۳۸ تن جمعیت بوده است و در تابستانها، حدود ۲۰ خانوار به این جمعیت افزوده می‌شد. [۱۱]
فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، استان مرکزی، دایرۀ جغرافیایی ستاد ارتش،ج۱،ص۵۲،تهران، ۱۳۲۸ ش.
در سرشماری سال ۱۳۳۵ ش، جمعیت روستای جماران به ۱۸۰‘۱ تن افزایش یافت. [۱۲]
گزارش مشروح حوزۀ سرشماری تهران، وزارت کشور،ص۲، ۱۳۷۷ ش.
که حکایت از آبادانی آنجا دارد. روستای جماران نیز همانند دیگر روستاهای شمیران، با گسترش کالبدی شهر تهران در دهۀ ۱۳۴۰ ش، به یکی از محله‌های شمال شهر تهران بدل شد.[ویرایش] ۷ - وضعیت کنونیا وجود دیرینگی بسیار جماران، این منطقه حتى تا به امروز نیز بخشی از هویت تاریخی خود را حفظ کرده و همچنان می‌توان خانه‌های قدیمی کاهگلی با سقفهای چوبی و کوچه‌های تنگ و باریک را در آن مشاهده کرد؛ گرچه در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در پی ساخت‌وسازها، شماری از خانه‌های قدیمی و باغهای مصفای آن تخریب، و به آپارتمان بدل شده‌اند. [۱۳]
«مروری بر تاریخ جماران»، محلۀ جماران (مل ).
[ویرایش] ۸ - کانون تصمیم‌گیری و هدایت ایرانجماران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، محل رفت‌وآمد بسیاری از چهره‌های مبارز روحانیت بود. پس از انقلاب اسلامی نیز حضور و سکنا گزیدن امام خمینی در این محله موجب شد تا جماران به کانون تصمیم‌گیری و هدایت ایران بدل شود و شهرتی جهانی پیدا کند. [۱۴]
«مروری بر تاریخ جماران»، محلۀ جماران (مل ).
مام خمینی در ۱۳۵۹ ش در محلۀ جماران اقامت گزید و در حسینیه‌ای در همان محل ه سخنرانی می‌پرداخت. سرانجام در ۱۳۶۸ ش، در بیمارستان تخصصی قلب واقع در مجاورت محل اقامتش درگذشت.[ویرایش] ۹ - چهره های سرشناس جماراناز چهره‌های سرشناس جماران می‌توان از آیت‌الله سید حسن امام‌جمارانی، سید محمدباقر جمارانی، سید جعفر هاشمی جمارانی، سزاوار و وحید تنکابنی نام برد. [ویرایش] ۱۰ - مراکز تاریخی، مذهبی و آثار طبیعی جمارانحمام قدیمی جماران با مساحتی حدود ۳۰۰ مـ۲ تا سالهای دهۀ ۱۳۷۰ ش موجود بود؛ مغازه عطاری با قدمتی ۱۵۰ساله،بوستان جماران، مسجد جامع جماران واقع در کوچه نیایش با مساحت ۹۰۰ مـ۲، و دو درخت چنار ۸۰۰ ساله واقع در میدان جماران از مراکز تاریخی، مذهبی و آثار طبیعی جماران به شمار می‌آید. اهالی محله جماران در شبهای جمعه پیرامون درخت چنار که به «زیارتک» معروف است، شمع روشن می‌کنند و نذری می‌دهند. [۱۵]
«جماران و سمبلهایش»، همشهری آنلاین (مل ).
[ویرایش] ۱۱ - محله های جمارانامروزه (۱۳۸۸ ش) جماران از دو محلۀ بالا و پایین تشکیل شده است که هنوز هم به همین نام معروف‌اند. [۱۶]
«جماران»، کتاب اول (مل ).
محلۀ جماران از جنوب به محله دزاشیب، از شرق به منظریه، از غرب به محله امامزاده قاسم، و از شمال به حصارک محدود می‌شود. [۱۷]
محمودیان، علی‌اکبر و دیگران، اطلس شهرستان شمیران،ص۲۰، تهران، ۱۳۸۱ ش.
[۱۸]
Hamshahrionline, www.hamshahrionline.ir/ newspaper-arch / vijenam/ Mahal/ ۱۳۸۳/ Mahele/ ۸۳۰۷۲۳/ _vije.html (acc. Jun. ۲۹, ۲۰۰۹)
[۱۹]
Ketabeavval, www.ketabeavval.ir/ Tehran/ ۸۰۴.aspx (acc. Jun. ۲۹, ۲۰۰۹)
[۲۰]
Mahallejamaran, http:/ / mahallejamaran.blogfa.com (acc. Jun. ۲۹, ۲۰۰۹).
[ویرایش] ۱۲ - پانویس
[ویرایش] ۱۳ - منبع•موسوی زاده، حسن،مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ،برگرفته از مقاله «جماران» ص۶۹۱. رده‌های این صفحه : روستاهای تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
