|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
[ویرایش] ۱ - تاریخچه قانون گرفتن شناسنامهبه موجب تصویب‌نامۀ شمارۀ ۱۶۷‘۱ اول میزان (مهرماه) ۱۲۹۷ هیئت دولت، در زمان ریاست وزرایی وثوق‌الدوله، دایرۀ سجل احوال تأسیس، و شعبی از آن در شهرهای مهم تشکیل شد. طبق این مصوبه، کلیۀ رؤسای خانواده‌ها مکلف بودند که به حوزه‌های سجل احوال مراجعه کنند و برای هریک از افراد عائلۀ خود اظهارنامه‌ای در دو نسخه نوشته و تحویل ادارۀ ثبت احوال دهند، و در مقابل شناسنامه‌هایی برای آنان دریافت کنند. [۱]
«تاریخ تأسیس ادارۀ آمار»، اطلاعات، ص۱، تهران، ۱۳۲۹ ش، س ۲۵، شم ۲۹۶‘۷.
[۲]
مستوفی، عبدالله، شرح زندگانی من، ج۳(۲)، ص۴۹۷، تهران، ۱۳۲۶ ش.
این آیین‌نامه تا ۱۳۰۴ ش در چند شهر اجرا شد، ولی از آنجا که ضمانت اجرایی برای مصوبۀ یادشده وجود نداشت، در بهمن ۱۳۰۶ قانونی از مجلس گذشت که به‌منظور اجرای قانون نظام اجباری، گرفتن شناسنامه اجباری، و برای خاطیان، حبس یا جزای نقدی در نظر گرفته شد. دایرۀ سجل احوال که در ابتدا از تشکیلات نظمیه (شهربانی) بود و سپس به بلدیه (شهرداری) واگذار گردید، در ۱۳۰۷ ش به‌عنوان یکی از ادارات وزارت کشور با نام «ادارۀ احصائیه و سجل احوال کل مملکت» مستقل، و به ۷ ناحیه تقسیم شد که تهران و چند شهر دیگر جزو ناحیۀ ۱ محسوب می‌شدند. [۳]
محبوبی اردکانی، حسین، تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، ج۲، ص۱۵۸و ۱۶۰، تهران، ۱۳۵۷ ش.
[۴]
«تاریخ تأسیس ادارۀ آمار»، اطلاعات، ص۱، تهران، ۱۳۲۹ ش، س ۲۵، شم ۲۹۶‘۷.
[۵]
اطلاعات در یک ربع قرن، ص۲۸- ۲۹، تهران، ۱۳۲۹ ش.
در آن زمان، تقسیمات کشوری شامل ولایت، بلوک و قصبه بود. با استقرار حکومت پهلوی و تشکیل ادارات دولتی، ادارۀ سجل احوالْ نخست در تهران، و سپس در بلوکات ایجاد شد و شمیران اولین بلوکی بود که شعب سجل احوال در آن در ۵ حوزه به مرکزیت قصبۀ تجریش تشکیل شد. اولین سند ولادت در این قصبه در تاریخ ۲۸ مرداد ۱۳۰۴ به نام «رضا خان حیرانی» صادر شد. ۴ حوزۀ دیگر، شامل رودبار قصران (به مرکزیت فشم)، قلهک، لواسانات، و حوزۀ شمیران با روستاهای تابع آن بود. [۶]
فیضی، ولی‌الله و رضا شیرافکن (از کارشناسان ثبت احوال شمیرانات)، مصاحبه با مؤلف.
[ویرایش] ۲ - موقعیت جغرافیاییبه این ترتیب، تشکیلات ثبت احوال شمیران زمانی به‌عنوان بلوک شمیران، و در مقطعی به عنوان ناحیۀ ۱، در ۱۳۶۰ ش به‌عنوان منطقه ۱ تهران، و سپس به‌عنوان شهرستان شمیرانات نام‌گذاری شد و در محدودۀ تجریش، جعفرآباد و خیابان ولیعصر در اماکن استیجاری استقرار یافت. مکان فعلی ادارۀ ثبت احوال شمیران از ۱۳۶۹ ش در ساختمانی در خیابان مقدس اردبیلی قرار دارد و دارای ۵۰۰ مـ۲ فضای مفید در دو طبقه است که در ۰۰۰‘۱ مـ۲ زمین بنا شده است. این ساختمان به عنوان منزل مسکونی حسن مهران، رئیس بانک مرکزی ایران در زمان پهلوی دوم بود که با وقوع انقلاب، ستاد فرمان حضرت امام آن را مصادره کرد و در اختیار بنیاد مستضعفان قرار داد و در حال حاضر اجارۀ آن به بنیاد پرداخت می‌شود. [۷]
فیضی، ولی‌الله و رضا شیرافکن (از کارشناسان ثبت احوال شمیرانات)، مصاحبه با مؤلف.
[ویرایش] ۳ - پانویس
[ویرایش] ۴ - منبع• عطاری، هما، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «ثبت احوال شمیرانات»، ص۶۶۹. رده‌های این صفحه : اداره های تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
