آب صدرآباد

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

آب صدرآباد\āb-e sadr-ābād\، یا قنات صدرآباد، قنات نظامیه، قناتی متعلق به میرزا آقاخان نوری، صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار.

[ویرایش]

۱ - محل استقرار مادر چاه قنات

---

مادر‌چاه این قنات در زمینهای کاظم‌آباد (کاظم‌آباد خرابۀ بعدی)، واقع در شرق ضراب‌خانه در شمیران قرار داشت.
[ویرایش]

۲ - نخستین مقنن قنات

---

میرزا ‌آقاخان نوری، برای تأمین آب باغ خود در محله دولت تهران، موسوم به نظامیه، این قنات را حفر کرد.
[ویرایش]

۳ - وجه تسمیه نام قنات

---

این قنات در اشاره به منصب میرزا آقاخان که زمانی صدراعظم ناصرالدین شاه بود، قناتِ صدرآباد خوانده شد و چون آب آن در باغ نظامیه آفتابی می‌شد، به قنات نظامیه نیز معروف بود.
[ویرایش]

۴ - خرید زمینهای پایین دست

---

چون این قنات آب کافی نداشت، میرزا آقاخان نوری زمینهای پایین‌دست کاظم‌آباد را از عیسی خان بیگلربیگی خرید و در آنها خشکه‌کاری احداث کرد و به قنات صدرآباد متصل ساخت تا بتواند آب این قنـات را به باغ نظامیه برساند.
[ویرایش]

۵ - مسبب بالا رفتن میزان آبدهی قنات

---

پس از درگذشت میرزا آقا خان نوری، پسرش میرزا کاظم ‌خان نظام‌الملک بنابر وصیت پدر، با صرف هزینه‌های سنگین، میزان آبدهی آن را به دو سنگ افزایش داد.
[ویرایش]

۶ - موقعیت جغرافیایی باغ نظامیه

---

باغ نظامیه در محدودۀ درون حصار تهران ناصری، در پایین‌دست جلوخان باغ نگارستان (جنوب غربی میدان بهارستان کنونی)، در محلۀ دولت جای داشت.
[ویرایش]

۷ - مسیر آب قنات

---

چون مجرای قنات بایستی از خندق تهران می‌گذشت، در محدودۀ ضلع شمالی خندق، آب توسط (شترگلو) به داخل تهران هدایت می‌شد. آب این قنات در شمال باغ نظامیه، جایی که بعدها خانۀ خواجه‌نوریها و کافه لقانته احداث شد، آفتابی می‌گردید و از آنجا به محله‌های پایین‌دست تا خانۀ میرزا آقاخان در خیابان ناصریه (ناصرخسرو کنونی) می‌رفت.
[ویرایش]

۸ - مصارف آب قنات

---

میرزا آقاخان استفاده از آب صدرآباد را برای زراعت و آبیاریِ باغ، در زمینهای بالادست مظهر قنات ممنوع، و ۴ شبانه‌روز آب این قنات را وقف اهالی محله عربها، کوچه سراج‌الملک، کوچه امین دربار، کوچه نقیب السادات، باغچه علیجان، کوچه خدابنده‌لوها و کوچه رکن‌الدوله کرده بود.
[ویرایش]

۹ - پانویس

---